Skierowanie w dniu 18 października br. rządowego projektu Ustawy o zmianie ustawy – Prawo restrukturyzacyjne oraz ustawy – Prawo upadłościowe do uzgodnień międzyresortowych oraz konsultacji publicznych jest efektem kolejnego etapu prac legislacyjnych. Przebiega on pod kierownictwem organu będącego wnioskodawcą wspomnianej ustawy, tj. Ministra Sprawiedliwości. Wskazany projekt ustawy nowelizującej to w wymiarze prawnym rezultat konieczności implementacji do prawa krajowego rozwiązań obecnych w treści Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1023 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie ram restrukturyzacji zapobiegawczej, umorzenia długów i zakazów prowadzenia działalności gospodarczej oraz w sprawie środków zwiększających skuteczność postępowań dotyczących restrukturyzacji, niewypłacalności i umorzenia długów, a także zmieniającej dyrektywę (UE) 2017/1132. Podstawowym zadaniem, jakie unijny ustawodawca wyznaczył przed wspomnianą dyrektywą jest ustandaryzowanie i ujednolicenie norm określających postępowania restrukturyzacyjne w państwach członkowskich Unii Europejskiej. Unijna dyrektywa wprowadza również stypizowanie przesłanek określających jak najszybsze wdrożenie czynności umożliwiających ustalenie wyzwań dla przedsiębiorcy związanych z płynnością finansową, a następnie odpowiednich działań naprawczych, o ile są one możliwymi i zgodnymi z prawem. Celem przepisów prawa UE jest w końcu zmniejszenie różnic pomiędzy systemami prawnymi państw członkowskich zwłaszcza zaś eliminacja rozwiązań prawnych utrudniających wczesną restrukturyzację rentownych dłużników znajdujących się w trudnej sytuacji finansowej oraz możliwość umorzenia długów dla uczciwych przedsiębiorców.
W projekcie przedłożonym do opiniowania przez Ministra Sprawiedliwości proponuje się wprowadzenie do Ustawy z dnia 15 maja 2015 r. – Prawo restrukturyzacyjne (Dz. U. z 2024 r. poz. 1428) zmian w zakresie obligatoryjnych informacji, które muszą zostać uwzględnione w planie restrukturyzacji przedkładanym przez dłużnika. Rozszerzenie tego katalogu pozwoli zawrzeć kluczowe informacje dotyczące skutków otwarcia tego postępowania na zatrudnienie w przedsiębiorstwie dłużnika. Z kwestią tą związana jest również problematyka konsultacji, jakie przedsiębiorca odbywa z pracownikami. Dodać też trzeba, że do dotychczasowego zbioru informacji przedkładanych przez dłużnika dojdzie też oblig załączenia zarówno ustaleń dotyczących informowania przedstawicieli pracowników o możliwych skutkach postępowania restrukturyzacyjnego, opis sytuacji ekonomicznej dłużnika, jak i zestawienie aktywów i pasywów dłużnika wraz ze wskazaniem wartości aktywów.
Wnioskodawca zamierza również wprowadzić obowiązek informowania przez przedsiębiorcę w opisie przedsiębiorstwa - stanowiącego element wniosku o otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego, czy jest on mikro, małym czy też średnim przedsiębiorcą. Zastrzec wszakże trzeba, że wymóg ten służyć będzie jedynie organom krajowym sprawniej realizować nałożone na Polskę obligi w zakresie monitorowania procesów związanych z restrukturyzacją dłużników. Etap inicjowania postępowania restrukturyzacyjnego zostanie uzupełniony o mechanizm tzw. testu zaspokojenia. Jego zasadniczym celem jest sprawdzenie ekonomicznej zasadności prowadzenia postępowania restrukturyzacyjnego. Tym samym na początku postępowania wierzycielom przedstawia się możliwe (najbardziej prawdopodobne scenariusze) w których będzie mógł znaleźć się dłużnik, przy jednoczesnej projekcji wartości majątku dłużnika. Elementami testu są:
- informacje o przewidywanym stopniu zaspokojenia wierzycieli, których wierzytelności są objęte układem, w postępowaniu upadłościowym, które byłoby prowadzone wobec dłużnika;
- ocena, czy wierzytelności objęte układem będą zaspokojone w wyższym stopniu w przypadku zawarcia i wykonania układu, czy w postępowaniu upadłościowym,
- w końcu zaś, wycena wskazująca metody i założenia przyjęte w trakcie jej sporządzania, która ujmuje zarówno domniemanie dotyczące kontynuacji działalności gospodarczej przez dłużnika, jak i scenariusz gorszy, tj. ogłoszenia jego upadłości i następnie - albo sprzedaż całego przedsiębiorstwa albo też sprzedaż poszczególnych elementów wchodzących w skład majątku.
W końcu, do projektu proponuje się transpozycję rozwiązania polegającego na wyposażenie sądu w możliwość zatwierdzenia układu, który nie uzyskał poparcia wszystkich grup wierzycieli. Sąd uzyska taką możliwość odnosząc się do wniosku dłużnika w dwóch przypadkach. Po pierwsze, gdy większość grup wierzycieli głosowała za zaproponowanym układem, w tym co najmniej jedna grupa wierzycieli zabezpieczonych rzeczowo lub wierzycieli o wyższym stopniu zaspokojenia od wierzycieli kat. II z regulacji prawa upadłościowego. W przypadku nie spełnienia powyższych wymogów, jeżeli za przyjęciem układu głosowała grupa lub grupy wierzycieli stanowiące co najmniej połowę grup należących do tych kategorii wierzycieli, którzy w przypadku przeprowadzenia postępowania upadłościowego otrzymaliby częściowe zaspokojenie, przy zastosowaniu wyceny zakładającej wskazaną wcześniej opcję kontynuacji działalności przedsiębiorstwa dłużnika. Projektuje się, że nowa ustawa wejdzie w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
