Zdaniem Ministra Klimatu i Środowiska, skutki kryzysu energetycznego spowodowanego w szczególności wojną na Ukrainie, wciąż są odczuwalne dla odbiorców energii, zarówno w Polsce, jak i w pozostałych państwach członkowskich Unii Europejskiej. Zauważalna w ostatnim półroczu stabilizacja cen energii, w dalszym ciągu nie spowodowała powrotu do wcześniejszych wartości. Stąd też w pierwszej połowie zeszłego roku, parlament przyjął Ustawę z dnia 7 grudnia 2023 r. o zmianie ustaw w celu wsparcia odbiorców energii elektrycznej, paliw gazowych i ciepła oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2023 r. poz. 2760). W powszechnym przekonaniu, również ustawodawcy, planowane odstępowanie od różnych form wsparcia odbiorców energii elektrycznej nie może przyjąć charakteru nagłego i wymaga w dalszym ciągu utrzymywania pewnych form ochrony, zwłaszcza zaś dla gospodarstw domowych. Dlatego też Minister Klimatu i Środowiska koordynuje obecnie z ramienia Rady Ministrów prace nad projektem Ustawy o bonie energetycznym oraz o zmianie niektórych innych ustaw, której zasadniczym celem ma być ,,zmodyfikowanych działań osłonowych dla energii elektrycznej i paliw gazowych". Aktualnie nad projektem pracuje Stały Komitet Rady Ministrów.
Cele, jakie mają zostać uzyskane dzięki projektowanej ustawie podzielić można na dwie grupy. Pierwsza i najważniejsza – to ustanowienie instytucji bona energetycznego, będącego formą świadczenia pieniężnego dla gospodarstw domowych, których dochody nie przekraczają 2500 zł na osobę w gospodarstwie jednoosobowym albo 1700 zł na osobę w gospodarstwie wieloosobowym vide art. 2 ust. 1 projektu ustawy. Minimalna wartość bonu energetycznego wynosić będzie 20 złotych. Bony energetyczne przyznawane będą w oparciu o kryterium uzyskanego dochodu. Adresowane zaś będą do gospodarstw domowych charakteryzujących się niskim dochodem, tzw. odbiorców wrażliwych energii elektrycznej oraz domostwom wykluczonym z przyznania dodatku mieszkaniowego z powodu nadmetrażu. Wnioski o wypłatę bonu energetycznego składać się będzie odpowiednio do wójta, burmistrza lub prezydenta miasta, w urzędzie gminy lub miasta właściwym ze względu na miejsce zamieszkania wnioskodawcy, w terminie do dnia 31 października 2024 r. Dopuszczalna będzie zarówno forma papierowa, jak i elektroniczna wniosku. W przekonaniu wnioskodawcy projektu, nowa instytucja bonu energetycznego umożliwi zapewnienie wsparcia osobom zagrożonym ubóstwem energetycznym, w szczególności zaś emerytom i rencistom, którzy uzyskują świadczenia niższe bądź też równe najniższej emeryturze. Omawianą formą wsparcia objęci zostaną również beneficjenci pomocy socjalnej.
Do drugiej grupy zmian, jakie proponuje się wprowadzić zaliczyć należy zarówno ustanowienie nowych taryf obrotu energią elektryczną zatwierdzonych przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki, które to obowiązywać będą do końca 2024 roku, jak i utrzymanie dotychczasowych przepisów regulujących obowiązywanie ceny maksymalnej za energię elektryczną dla odbiorców energii w gospodarstwach domowych. Planuje się jej określenie na poziomie 500 zł/MWh i obowiązywać będzie w drugiej połowie tego roku. Analogicznie, cena maksymalna zostanie wyznaczona na poziomie 693 zł/MWh dla jednostek samorządu terytorialnego, sektora małych i średnich przedsiębiorców oraz podmiotów użyteczności publicznej.
W ustawie zawarto ponadto tzw. zmiany porządkujące związane z wejściem w życie Centralnego Systemu Informacji rynku energii, co wynika z treści Ustawy z dnia 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy – prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2023 r. poz. 1681). System ten rozpocznie funkcjonowanie od 1 lipca przyszłego roku. Projektowana ustawa podda również nowelizacji Ustawę z dnia 15 grudnia 2022 r. o szczególnej ochronie niektórych odbiorców paliw gazowych w 2023 r. oraz w 2024 r. w związku z sytuacją na rynku gazu, w wyniku czego do końca tego roku poziom cen paliw gazowych ma być stabilny. Ponadto, zmieniony zostanie system rekompensat dla sprzedawców paliw gazowych stosujących cenę maksymalną dla odbiorców końcowych objętych taryfą.
Przedłużone zostanie także funkcjonowanie mechanizmu maksymalnej ceny dostawy ciepła - do 30 czerwca 2025 r. Dotychczas mechanizm ten obowiązywał na podstawie Ustawy z dnia 7 grudnia 2023 r. o zmianie ustaw w celu wsparcia odbiorców energii elektrycznej, paliw gazowych i ciepła. W końcu za istotną uznać należy propozycję nowelizacji Ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o zapasach ropy naftowej, produktów naftowych i gazu ziemnego oraz zasadach postępowania w sytuacjach zagrożenia bezpieczeństwa paliwowego państwa i zakłóceń na rynku naftowym. Zmiany dotyczą jakże istotnego dla bezpieczeństwa narodowego wydłużenia możliwości zlecenia utrzymywania zapasów obowiązkowych gazu ziemnego Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych. Łącznie nowa ustawa podda nowelizacji piętnaście innych ustaw. Planuje się, że nowy akt prawny wejdzie w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia.
