Wraz z początkiem kwietnia Komitet do Spraw Europejskich – urząd mający za zadanie koordynowanie prac związanych z obecnością Polski w strukturach Unii Europejskiej, kontynuuje prace legislacyjne nad projektem Ustawy o podmiotach obsługujących kredyty i nabywcach kredytów. Organem odpowiedzialnym za prace nad tym aktem prawnym jest Minister Finansów. Wspomniana ustawa ma implementować do krajowego porządku prawnego treść szczególnie istotnej dla sektora finansowego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/2167 z dnia 24 listopada 2021 r. w sprawie podmiotów obsługujących kredyty i nabywców kredytów oraz w sprawie zmiany dyrektyw 2008/48/WE i 2014/17/UE.
Powyższa dyrektywa stanowi jeden z elementów całościowego systemu tworzonego w ramach państw członkowskich Unii Europejskiej mającego za zadanie zapewnienie instytucjom kredytowym i bankom warunków do radzenia sobie z nieobsługiwanymi kredytami ujętymi w ich bilansach i obniżenia ryzyka akumulacji nieobsługiwanych kredytów w przyszłości. Zaznaczyć warto, że poza ww. dyrektywą, do tych działań zaklasyfikować trzeba także mechanizmy wdrożone do tej pory przez Europejski Urząd Nadzoru Bankowego oraz Europejski Bank Centralny vide Jednolity Mechanizm Nadzorczy.
Jak wskazuje wnioskodawca, tj. Minister Finansów odnosząc się do idei towarzyszącej Dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/2167, w sytuacji w której kredyty zaklasyfikować można jako nieobsługiwane, wówczas ,,[...] skuteczniejsze mechanizmy egzekwowania w zakresie kredytów zabezpieczonych pozwoliłyby instytucjom kredytowym zastosować kompleksową strategię, aby wyegzekwować należności z tytułu nieobsługiwanych kredytów, z zachowaniem silnych i skutecznych środków ochronnych dla kredytobiorców. Jeżeli wolumen nieobsługiwanych kredytów mimo wszystko stanie się zbyt wysoki, instytucje kredytowe powinny móc sprzedawać je innym operatorom na efektywnych, konkurencyjnych i przejrzystych rynkach wtórnych". Omawiana dyrektywa dotyczy nabywców kredytów i podmiotów obsługujących kredyty, które zostały pierwotnie udzielone przez bank, instytucję kredytową lub ich jednostki zależne. Ma ona jednocześnie zapewnić zdynamizowanie rozwoju sektora nieobsługiwanych wtórnych kredytów w państwach członkowskich Unii Europejskiej oraz usprawnić przenoszenie przez instytucje kredytowe nieobsługiwanych kredytów do nabywców. W ramach tego procesu mają zostać jednocześnie zagwarantowane istotne prawa kredytobiorców. Zaznaczyć przy tym trzeba, że dyrektywa wyznacza swoiste ramy prawne tak dla nabywców nieobsługiwanych kredytów, jak i dla jednostek obsługujących nieobsługiwane umowy o kredyt sporządzone przez instytucje finansowe.
W wyniku wejścia w życie dyrektywy, w polskim zaś porządku prawnym planowanej Ustawy o podmiotach obsługujących kredyty i nabywcach kredytów, banki i instytucje finansowe uzyskają zunifikowane na szczeblu europejskim narzędzia pozwalające bankom uporać się z wyzwaniem w postaci kredytów zagrożonych pozostających w ich bilansach. Projektowana ustawa ustanowi między innymi nadzór nad działalnością podmiotów obsługujących kredyty oraz nabywców kredytów lub ich przedstawicieli przez Komisję Nadzoru Finansowego, jak również wskaże okoliczności w których ten organ nadzorczy będzie mógł cofnąć zezwolenie na prowadzenie działalności w zakresie obsługi kredytów, jak i stypizuje warunki wygaśnięcia tego zezwolenia. Odtąd KNF odpowiedzialna będzie za prowadzenie rejestru podmiotów obsługujących kredyty.
Ponadto nowa ustawa wyznaczy ramy prawne dla podmiotów obsługujących kredyty, jak i określi warunki działalności, prawa i obowiązki nabywców kredytów, którzy nabywają prawa kredytodawcy wynikające z nieobsługiwanej umowy o kredyt lub wierzytelność z tytułu nieobsługiwanej umowy o kredyt. Z punktu widzenia kredytobiorców szczególnie istotne wydaje się zawarcie w projekcie ustawy kluczowej zasady nieobciążania kredytobiorców kosztami związanymi z przeniesieniem nieobsługiwanej umowy o kredyt. W ustawie zawarte zostaną również obowiązki podmiotów obsługujących kredyty w zakresie prowadzonej przez nie działalności. Wzorem aktów prawnych z ostatnich lat dotyczących sektora finansowego, w projekcie nie mogło zabraknąć przepisów karnych penalizujących prowadzenie działalności w zakresie obsługi kredytu bez wymaganego zezwolenia organu nadzorczego.
Biorąc pod uwagę materię ustawową, omawiany akt prawny wywołuje konieczność znowelizowania dziewięciu ustaw kluczowych dla sektora finansów w Polsce, w tym Ustawy z dnia 9 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe, Ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi, czy też Ustawy z dnia 21 lipca 2006 r. o nadzorze nad rynkiem kapitałowym. Planuje się, że ustawa wejdzie w życie po upływie czternastu dni od dnia ogłoszenia.
