Minister Rozwoju i Technologii przesłał w ostatnich dniach do konsultacji publicznych projekt Ustawy o zmianie ustawy o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych. W obecnym stanie prawnym problematyka udostępniania informacji przez biura informacji gospodarczej poddana została regulacji w treści Ustawy z dnia 9 kwietnia 2010 r. o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych (Dz. U. z 2023 r. poz. 2160). Wspomniana ustawa określa zasady udostępniania informacji gospodarczych dotyczących wiarygodności płatniczej, zasady wymiany danych dotyczących wiarygodności płatniczej z instytucjami dysponującymi takimi danymi mającymi siedzibę w państwach członkowskich Unii Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej lub państwach członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu, jak również reguły tworzenia i działania biura informacji gospodarczej. Ponadto w ustawie zawarto zasady dotyczące ujawniania, przechowywania, aktualizacji i usuwania informacji gospodarczych oraz sprawowania nadzoru nad biurem informacji gospodarczej.
Wnioskodawca i organy współodpowiedzialne za projekt ustawy nowelizującej, w szczególności zaś Minister Rozwoju i Technologii, Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji i Minister Obrony Narodowej podkreślają, że istnieje konieczność podwyższenia poziomu wiedzy uczestników obrotu gospodarczego na temat zasad działania oraz oferty wspomnianych biur - tych ostatnich obecnie w Polsce funkcjonuje cztery. W szczególności wskazana kwestia dotyczy osób, które zamierzają dokonać jednorazowej czynności w biurze. Projektuje się nałożenie na biura obligu zawierania wysokości opłaty za daną czynność w jednym cenniku opublikowanym na stronie internetowej podmiotu.
Zlikwidowana zdaniem wnioskodawcy projektu powinna być także ewidentna niespójność przepisów wspomnianej Ustawy z dnia 9 kwietnia 2010 r. z tak istotnymi aktami prawnymi jak Ustawą z dnia 14 czerwca 1960 r – Kodeks postępowania administracyjnego oraz Ustawą z dnia 18 listopada 2020 r. o doręczeniach elektronicznych. Planuje się uzupełnienie katalogu informacji gospodarczych, które mogą zostać przekazane do biura o adres do doręczeń elektronicznych podmiotu, który nie jest konsumentem.
Zwraca się także uwagę na kwestię poprawy funkcjonowania tzw. rejestru zapytań, w którym każdorazowo odnotowuje się podmioty, jakim ujawniono informacje gospodarcze. W dotychczasowym stanie prawnym nie było możliwości odnotowania w rejestrze zapytań, że podmiot zainteresowany informacjami na temat danego przedsiębiorcy lub konsumenta pozyskiwał informacje działając poprzez pełnomocnika. Z chwilą wejścia w życie ustawy nowelizującej, każdy podmiot który wystąpił z wnioskiem o ujawnienie informacji gospodarczych za pośrednictwem pełnomocnika, będzie musiał podać we wniosku dane swojego pełnomocnika, a na danym biurze ciążyć będzie obowiązek zawarcia w rejestrze zapytań faktu ujawnienia danych zarówno pełnomocnikowi, jak i mocodawcy którego reprezentuje.
Wysoce sformalizowany i tym samym mało elastyczny jest tryb uzyskiwana danych przez organy administracji porządku i bezpieczeństwa. Jednostki podległe Ministrowi Spraw Wewnętrznych i Administracji mogą uzyskać potrzebne dane z biura informacji gospodarczej wyłącznie za zgodą Komendanta Głównego Policji albo Komendanta Głównego Straży Granicznej. Nie przewidywano dotychczas możliwości dostępu do tych danych dla Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego oraz Żandarmerii Wojskowej. W projekcie przewiduje się zarówno rozszerzenie kręgu podmiotów uprawnionych do otrzymywania informacji gospodarczych oraz informacji z rejestru zapytań o Szefów wspomnianych służb specjalnych, jak i o takie organy Policji, jak Komendant Centralnego Biura Śledczego Policji, Komendant Biura Spraw Wewnętrznych Policji, Komendant Centralnego Biura Zwalczania Cyberprzestępczości, komendanci wojewódzcy policji lub upoważnieni przez nich policjanci. Tak znaczące rozszerzenie kategorii upoważnionych podmiotów uzasadnia się faktem, iż wymienione organy posiadają już uprawnienia w zakresie korzystania z innych informacji prawnie chronionych, vide dostęp do danych objętych m.in. tajemnicą bankową czy też zawodową.
W końcu sanacji wymaga tryb nadzoru ministra właściwego do spraw gospodarki nad działalnością biur – aktualnie jego realizacja pociąga za sobą konieczność przeprowadzenia aż dwóch postępowań - tj. kontrolnego i administracyjnego. Dlatego też w projekcie zawarto upoważnienie dla ministra sprawującego nadzór do wszczęcia postępowania administracyjnego w przedmiocie stwierdzonych naruszeń, bez konieczności jednoczesnego realizowania postępowania kontrolnego. Ten uproszczony tryb znajdzie zastosowanie w sytuacji, w której naruszenie nie będzie budzić wątpliwości w świetle zgromadzonego materiału. Planuje się, że ustawa wejdzie w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia.
