W treści Ustawy z dnia 8 lutego 2023 r. o Planie Strategicznym dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023–2027 (Dz. U. z 2023 r. poz. 412, 1530) w art. 71 zawarto, iż ,,Minister właściwy do spraw rozwoju wsi określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe warunki lub szczegółowy tryb przyznawania lub wypłaty poszczególnych rodzajów pomocy, o której mowa w art. 20 pkt 3–6, w tym szczegółowe wymagania, jakie powinny spełniać wnioski o przyznanie tej pomocy, oraz szczegółowe warunki lub szczegółowy tryb przyznawania tej pomocy następcy prawnemu podmiotu ubiegającego się o jej przyznanie lub przejmującemu grunty lub zwierzęta, lub wysokość kar i sposób ich obliczania, z wyjątkiem kar administracyjnych, oraz stawki tej pomocy, mając na względzie zapewnienie prawidłowej realizacji Planu, specyfikę poszczególnych rodzajów pomocy oraz zabezpieczenie przed nieuzasadnionym jej przyznawaniem". W obecnym stanie prawnym wskazana problematyka uregulowana jest w Rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 kwietnia 2023 r. w sprawie szczegółowych warunków i szczegółowego trybu przyznawania i wypłaty płatności ekologicznych w ramach Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023–2027 (Dz. U. poz. 791, z późn. zm.). Organ, który wydał obecnie obowiązujące rozporządzenie, tj. Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi wskazał, że istnieje konieczność jego znowelizowania, stąd też do konsultacji publicznych i uzgodnień międzyresortowych skierowany został projekt Rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi zmieniającego rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie szczegółowych warunków i szczegółowego trybu przyznawania i wypłaty pomocy finansowej w formie płatności ekologicznych w ramach Planu Strategicznego dla wspólnej polityki rolnej na lata 2023–2027.
Do głównych zmian proponowanych przez wnioskodawcę zaliczyć należy w szczególności ustanowienie złagodzonej i spójnej polityki nakładania kar z tytułu nie posiadania przez rolników planów działalności ekologicznej, co zostać ma osiągnięte poprzez obecność niższych kar za sporządzenie tych planów w późniejszym terminie. Zdaniem MRiRW ewidentna jest niewspółmierność dotychczas obowiązujących kar do wagi przewinienia, zwłaszcza zaś wobec faktu, że wielu rolników nie posiada planów działalności ekologicznej.
Intencją Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi jest także zmiana obecnych zasad przyznawania płatności ekologicznych w ramach Pakietu 10. Premia za tzw. zrównoważoną produkcję roślinno-zwierzęcą, która będzie polegała na obniżeniu minimalnego poziomu obsady zwierząt, który jest wymagany przy ubieganiu się o premię. Projektuje się, że nowelizacja przepisów doprowadzi do zwiększenia dostępności premii za prowadzenie zrównoważonej produkcji roślinno-zwierzęcej. Rozporządzenie nowelizujące pozwolić ma także uelastycznić realizację zobowiązań obejmujących trwałe użytki zielone (TUZ).
Rolnicy uzyskać mają również możliwość swobodnego podejmowania decyzji o ewentualnym przejściu na inny kierunek produkcji przed końcem trwania danego zobowiązania. Tym samym zobowiązanie obejmujące trwałe użytki zielone (TUZ) będzie mogło zostać zastąpione zobowiązaniem obejmującym uprawy na gruntach ornych, jak również zobowiązaniem obejmującym uprawy sadownicze. Wspomnieć należy także o planowanym ujednoliceniu terminów czynności dla rolników realizujących zobowiązania ekologiczne.
W uzasadnieniu do projektu podnosi się również problem rolników posiadających jeleniowate. W ich przypadku korzystanie z odstępstwa od obowiązku rejestrowania zwierząt w komputerowej bazie danych powodować może poszkodowanie rolników przy określaniu tzw. Dużej Jednostki Przeliczeniowej w wyniku nie uwzględniania zwierząt nie zgłoszonych do komputerowej bazy danych. W wyniku nowelizacji rozporządzenia z roku rolnicy uzyskają możliwość corocznego uwzględniania przy ubieganiu się o płatności ekologiczne posiadanych przez nich danieli i jeleni szlachetnych.
W końcu zmiany dotyczyć mają również uwzględnienia skutków wejścia w życie, z dniem 23 sierpnia 2023 r., rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 28 lipca 2023 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu przeprowadzania szkoleń podstawowych i szkoleń uzupełniających, egzaminów podstawowych i egzaminów uzupełniających oraz uzyskiwania specjalizacji przez doradców rolniczych (Dz. U. poz. 1676). Projektowane rozporządzenie ustanawia nowe rodzaje specjalizacji, jakie będą mogli uzyskać doradcy rolniczy.
Zgodnie z danymi szacunkowymi Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi, grupa rolników – beneficjentów planowanych zmian wynosi około 15.5 tysiąca. Planuje się, że rozporządzenie wejdzie w życie z dniem 15 marca 2024 r.
