W treści art. 71 obecnie obowiązującej Ustawy z dnia 8 lutego 2023 r. o Planie Strategicznym dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023–2027 (Dz. U. z 2023 r. poz. 412, 1530) ustawodawca wskazał, że minister właściwy do spraw rozwoju wsi określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe warunki lub szczegółowy tryb przyznawania lub wypłaty takich rodzajów pomocy, jak:
- płatności w ramach interwencji związanych ze środowiskiem, klimatem i innych zobowiązań w dziedzinie zarządzania, o których mowa w art. 69 lit. a rozporządzenia 2021/2115;
- płatności dla obszarów z ograniczeniami naturalnymi lub innymi szczególnymi ograniczeniami, o których mowa w art. 69 lit. b rozporządzenia 2021/2115;
- wsparcia inwestycji leśnych lub zadrzewieniowych realizowanych w ramach art. 69 lit. d rozporządzenia 2021/2115;
- narzędzi zarządzania ryzykiem w formie wkładów finansowych na rzecz składek w ramach systemów ubezpieczeń, o których mowa w art. 76 ust. 3 lit. a rozporządzenia 2021/2115.
Dodać należy, że krajowy ustawodawca odnosi się tutaj do treści unijnego Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/2115 z dnia 2 grudnia 2021 r. ustanawiającego przepisy dotyczące wsparcia planów strategicznych sporządzanych przez państwa członkowskie w ramach wspólnej polityki rolnej (planów strategicznych WPR)
i finansowanych z Europejskiego Funduszu Rolniczego Gwarancji (EFRG) i z Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) oraz uchylającego rozporządzenia (UE) nr 1305/2013 i (UE) nr 1307/2013 (Dz. Urz. UE L 435 z 06.12.2021, str. 1, Dz. Urz. UE L 119 z 21.04.2022, str. 1, Dz. Urz. UE L 181 z 07.07.2022, str. 35 oraz Dz. Urz. UE L 227 z 01.09.2022, str. 136). Przypomnieć trzeba, że akty prawne rangi rozporządzenia obowiązują w państwach członkowskich Unii Europejskiej bezpośrednio oraz mają generalny charakter. W chwili uchwalenia stają się ex lege częścią krajowych porządków prawnych państw Unii Europejskiej.
W dotychczasowym stanie prawnym upoważnienie zawarte w treści art. 71 Ustawy z dnia 8 lutego jest realizowane poprzez Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 31 marca 2023 r. w sprawie szczegółowych warunków i szczegółowego trybu przyznawania i wypłaty płatności rolno-środowiskowo-klimatycznych w ramach Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023–2027 (Dz. U. poz. 734). Wymienione rozporządzenie określa także szczegółowe wymagania, jakie powinny spełniać wnioski o przyznanie pomocy, oraz szczegółowe warunki lub szczegółowy tryb przyznawania tej pomocy.
Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi podkreśla, że dotychczas obowiązujące rozporządzenie z 31 marca 2023 roku powinno zostać poddane nowelizacji, bowiem zidentyfikowano m.in. konieczność dostosowania kar nakładanych w przypadku posiadania planu działalności rolnośrodowiskowej sporządzonego w niewłaściwym terminie oraz w sytuacji nieposiadania przez rolnika lub zarządcę dokumentacji przyrodniczej. Ponadto zaistniała konieczność ujednolicenia terminów sporządzania i przekazywania do ARiMR dokumentów związanych z realizacją zobowiązań rolno-środowiskowo-klimatycznych oraz doprecyzowania terminu sporządzenia dokumentacji przyrodniczej, jak również przesłania do Instytutu Technologiczno-Przyrodniczego PIB kopii tej dokumentacji. W końcu, zdaniem MRiRW celem zwiększenia zainteresowania podejmowaniem zobowiązań rolno środowiskowo-klimatycznych uproszczeniu ulec muszą procedury administracyjne. Dlatego też Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi zainicjował prace nad projektem rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowych warunków i szczegółowego trybu przyznawania i wypłaty płatności rolno-środowiskowo-klimatycznych w ramach Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023–2027.
Wnioskodawca proponuje w szczególności ujednolicenie terminów dotyczących sporządzania i przekazywania do Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa dokumentów związanych z realizacją zobowiązań rolno-środowiskowo-klimatycznych oraz wdrożenie uproszczeń sposobu ustalania w kwoty refundacji kosztów transakcyjnych w ramach Interwencji. Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi opowiada się także za złagodzeniem systemu kar wymierzanych w sytuacji nieterminowego sporządzenia planu działalności rolnośrodowiskowej oraz w sytuacji, gdy rolnik lub zarządca nie posiada dokumentacji przyrodniczej. Wspomnieć trzeba także o projektowanym uproszczeniu sposobu ustalania w kwoty refundacji kosztów transakcyjnych w ramach Interwencji 1 i 2 oraz propozycji stosowania do wdrażania Interwencji 1 i 3 warstw cyfrowych opracowanych przez GDOŚ na podstawie Planów Ochrony i Planów Zadań Ochronnych ustanowionych dla obszarów Natura 2000.
Nadmienić warto, że obecnie trwającym uzgodnieniom międzyresortowym towarzyszą szeroko zakrojone konsultacje publiczne. Uczestniczą w nich liczne podmioty tzw. trzeciego sektora, reprezentujące zarówno organy samorządu gospodarczego jak i zawodowego – łącznie jest to aż siedemdziesiąt podmiotów. Planuje się, że rozporządzenie wejdzie w życie z dniem 15 marca 2024.
