Biorąc pod uwagę, że wkrótce na posiedzeniu inauguracyjnym zbierze się Sejm nowej kadencji, odnotować należy, że wraz z początkiem listopada br. do laski marszałkowskiej skierowany został rządowy projekt Ustawy o zmianie ustawy o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom. Projekt dotyczący możliwości przedłużenia popularnych tzw. wakacji kredytowych wpłynął do izby poselskiej 3 listopada. Wydaje się, że będzie to ostatni projekt, jaki wpłynął do izby poselskiej poprzedniej kadencji. Jednocześnie przypomnieć warto, że już w 2022 roku weszły w życie przepisy gwarantujące wakacje kredytowe. Kredytobiorcy, których zdolność do obsługi kredytów uległa deterioracji, korzystać mogli z zawieszenia spłat nawet ośmiu rat kredytu hipotecznego.
Rządowy projekt za który odpowiedzialni są wspólnie Minister Finansów oraz Minister Rozwoju i Technologii, ma na celu dokonanie nowelizacji Ustawy z dnia 7 lipca 2022 r. o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom (Dz. U. z 2023 r. poz. 414, z późn. zm.). Postulowane zmiany dotyczyć mają możliwości zawieszenia spłaty kredytu hipotecznego udzielonego na zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych kredytobiorcy. Istota projektu dotyczy przedłużenia na rok 2024 kredytobiorcom możliwości zawieszenia spłaty na warunkach tożsamych z tymi, które obowiązują w roku bieżącym. Ratio legis projektu bazuje na przekonaniu, iż na rynku wciąż występują niekorzystne warunki spłat kredytów hipotecznych – i to pomimo dotychczasowych decyzji Rady Polityki Pieniężnej o stopniowym obniżaniu stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego. Wspomniane warunki są nieustannie postrzegane przez kredytobiorców jako gorsze aniżeli warunki, jakie istniały na rynku finansowym w okresie, gdy zawierali oni umowy kredytu.
Istotne wydaje się zwrócenie uwagi, że w stosunku do dotychczas obowiązujących przepisów zawężeniu ulec ma katalog osób (kredytobiorców) upoważnionych do skorzystania z możliwości zawieszenia spłaty kredytu hipotecznego. Przedłużenie tego uprawnienia dedykowane będzie dla kredytobiorców, u których kwota kapitału udzielonego kredytu nie przekraczała wysokości 400 000 PLN. Wspomniana wartość została wyliczona przez jeden z najważniejszych organów krajowych odpowiedzialnych za sprawowanie nadzoru i bezpieczeństwo rynku finansowego, tj. Komisję Nadzoru Finansowego. Z jej danych wynika, że kwota 400 000 zł stanowiła średnią kwotę kredytu hipotecznego udzielanego w Polsce przez instytucje finansowe na zakup mieszkania.
Przewiduje się także, że w sytuacji gdy kwota udzielonego kredytu hipotecznego przekraczać będzie 400 000 zł a niższa będzie aniżeli 800 000 zł, wówczas zawieszenie spłaty kredytu w okresie od dnia 1 stycznia 2024 r. do dnia 31 grudnia 2024 r. będzie możliwe, pod warunkiem wystąpienia sytuacji, w której stosunek łącznych wydatków związanych z comiesięczną obsługą raty kapitałowej i odsetkowej danego kredytu do średniego miesięcznego dochodu gospodarstwa domowego przekroczy pięćdziesiąt procent.
W art. 2 projektu planuje się, że nowa regulacja miałaby wejść w życie z dniem 1 stycznia 2024 roku. Trudno w chwili obecnej powiedzieć jakie będą dalsze losy omawianego projektu. Biorąc pod uwagę wynikającą z polskiej praktyki parlamentarnej zasadę dyskontynuacji prac parlamentu, nowy skład izby nie będzie faktem złożenia projektu przez poprzednią Radę Ministrów zobligowany. Kontrapunktycznie dostrzec trzeba, że problem wakacji kredytowych dla posiadaczy kredytów hipotecznych wzbudza wyjątkowo silne emocje społeczne, dotyczy także – jak wskazują wnioskodawcy omawianego projektu blisko 1 718 tys. kredytów kwalifikujących się do bycia objętymi mechanizmem wakacji kredytowych. Zaryzykować można twierdzenie, że nowelizacja w tej czy innej formie wejdzie w życie, zaś nowa izba omawianą sferę działań legislacyjnych uzna za priorytet.
