15 września Minister rozwoju i technologii podpisał Rozporządzenie Ministra Rozwoju i Technologii w sprawie zakazu przywozu z Ukrainy produktów rolnych. Jego podpisanie nastąpiło praktycznie bezpośrednio po wydaniu przez Komisję Europejską decyzji o nieprzedłużeniu embarga na import zbóż z terytorium Ukrainy. Dla całościowego ukazania sytuacji przypomnieć trzeba, że dotychczasowy zakaz importu zbóż dotyczył Polski, Bułgarii, Rumunii i Słowacji oraz Węgier i obejmował zboża takie jak: pszenica, rzepak, słonecznik i kukurydza. Podpisane rozporządzenie ma charakter bezterminowy i obowiązywać będzie od dnia 16 września. Zdaniem ministra przedłużenie zakazu importu zbóż jest niezbędne z punktu widzenia stabilności i bezpieczeństwa rynku żywnościowego w Polsce. Ponadto zaznacza się, że masowy import do kraju tańszych zbóż doprowadzi ostatecznie do sytuacji, w której polskim rolnikom nie będzie opłacać się utrzymywanie produkcji zbóż i rzepaku. Generować będzie również problemy ze zbytem tegorocznych zbiorów krajowych. Taka alternatywa jest groźna, bowiem zdaniem Ministra Rozwoju i Technologii napływ tańszych zbóż z zagranicy przyczyni się do likwidacji samowystarczalności żywnościowej państwa. Przypomnieć trzeba także, że ceny zbóż na rynkach międzynarodowych są obecnie niskie.
Omawiane rozporządzenie wydane zostało na podstawie art. 12 ust. 1 pkt 3 i ust. 2 oraz art. 22 Ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o administrowaniu obrotem towarowym z zagranicą (Dz.U. 2004 nr 97 poz. 963). Art. 12 ust. 1 pkt 3 stanowi, że Minister właściwy do spraw gospodarki w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw finansów publicznych, po zasięgnięciu opinii Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, może określić, w drodze rozporządzenia zakaz. W przypadku, gdy wspomniany zakaz dotyczyłby towarów rolno-spożywczych rozporządzenie, o którym mowa minister właściwy do spraw gospodarki wydaje również w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw rynków rolnych. Nadmienić warto, że zgodnie z treścią art. 22 Ustawy z 2004 roku, minister właściwy do spraw gospodarki, w rozporządzeniu o ustanowieniu zakazu, może określić procedury celne oraz normy ilościowe lub wartościowe, których zakaz nie dotyczy. Zgodnie z literą ustawy środki administrowania obrotem towarami z zagranicą są wprowadzane w przywozie z krajów trzecich, zgodnie z przepisami prawa Unii Europejskiej.
Rozporządzenie podpisane przez Ministra Rozwoju i Technologii wprowadza całkowity zakaz przywozu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej produktów rolnych pochodzących
z terytorium Ukrainy, tj.: kukurydzy, pszenicy, słonecznika, rzepaku oraz produktów powstałych z ich przetworzenia takich jak makuchy, otręby i śruta. W uzasadnieniu do projektu wnioskodawca wskazał, że wprowadzenie krajowego zakazu importu jest zgodne z przepisami unijnymi. ,,Prawodawstwo unijne pozwala państwowym członkowskim na stosowanie zakazów, ograniczeń ilościowych lub środków nadzoru uzasadnionych ze względu na moralność publiczną, porządek publiczny lub bezpieczeństwo publiczne, ochronę zdrowia i życia ludzkiego, zwierząt lub roślin, ochronę narodowych dóbr kultury posiadających wartość artystyczną, historyczną lub archeologiczną lub ochronę własności przemysłowej i handlowej".
Wprowadzenie na listę sankcyjną zawartą w załączniku do rozporządzenia również produktów pochodnych, stanowiących wynik przetworzenia zbóż, utrudnić ma próby obejścia ustanowionego zakazu. W uzasadnieniu do projektu zwraca się uwagę, że podmioty komercyjne skorzystają z różnych możliwości pozyskania tanich produktów od ukraińskich eksporterów. W treści § 1 rozporządzenia enumeratywnie wyliczono również wyjątki od zakazu importu. Są nimi tranzyt zewnętrzny - wyjątek ten stypizowany został w treści art. 226 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 952/2013 z dnia 9 października 2013 r. ustanawiającego unijny kodeks celny oraz wspólna procedura tranzytowa wynikająca z treści międzynarodowej Konwencji o wspólnej procedurze tranzytowej sporządzonej w Interlaken 20 maja 1987 r. W przypadku drugiego z wymienionych wyjątków zastrzeżono w treści rozporządzenia, że tranzyt ma się zakończyć w portach morskich w Gdańsku, Gdyni, Świnoujściu, Szczecinie lub Kołobrzegu lub poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
