Pomimo okresu wakacyjnego, cechującego się zmniejszoną aktywnością legislacyjną Rady Ministrów, Minister Sprawiedliwości przedłożył do konsultacji publicznych, uzgodnień międzyresortowych oraz opiniowania projekt Ustawy o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz ustawy - Prawo własności przemysłowej. Termin zgłaszania uwag do organu odpowiedzialnego za projekt, tj. Ministra Sprawiedliwości upływa 21 sierpnia. Biorąc pod uwagę problematykę poruszaną w projektowanej ustawie, nie dziwi udział w konsultacjach publicznych licznych organów samorządu zawodowego środowisk prawniczych. Projekt Ustawy o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz ustawy - Prawo własności przemysłowej skierowany został m.in. do Naczelnej Rady Adwokackiej, Krajowej Izby Radców Prawnych, Krajowej Rady Notarialnej, stowarzyszeń sędziów, Krajowej Izby Gospodarczej czy też jednostek organizacyjnych reprezentujących samorząd gospodarczy – w tym pracowników i pracodawców.
Zwrócić trzeba uwagę na podnoszoną przez Ministra Sprawiedliwości kwestię aktualnej charakterystyki umowy franczyzy. W obecnym stanie prawnym wspomniana umowa zaliczana jest do grupy tzw. umów nienazwanych, których istnienie wynika z fundamentalnej dla polskiego Kodeksu cywilnego zasady swobody umów. Istota umowy franczyzy polega na tym, iż franczyzodawca udziela franczyzobiorcy świadczenia, którego istotą jest zezwolenie na posługiwanie się m.in. symbolami, określonymi znakami towarowymi, nazwą i firmą franczyzodawcy czy też wiedzą o technikach i zasadach prowadzenia działalności gospodarczej. Z drugiej zaś strony, franczyzobiorca zobowiązuje się do zapłaty wynagrodzenia oraz przestrzegania narzuconych przez franczyzodawcę zasad funkcjonowania sieci. Podkreślić należy, że w przepisach prawa cywilnego dotychczas nie stypizowano treści umowy franczyzy.
W omawianym projekcie proponuje się więc (art. Art. 76410) , że poprzez umowę franczyzy franczyzodawca zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, udostępnić franczyzobiorcy do korzystania za wynagrodzeniem koncepcję lub technikę prowadzenia działalności gospodarczej oraz rzeczy lub prawa służące wykonywaniu tej działalności, w szczególności nazwę przedsiębiorstwa, znaki towarowe i patenty, a franczyzobiorca zobowiązuje się do prowadzenia we własnym imieniu i na własny rachunek działalności gospodarczej w oparciu o udostępnioną koncepcję lub technikę, rzeczy lub prawa. Sama zaś umowa franczyzy wymagać będzie zachowania formy dokumentowej pod rygorem nieważności (Art. 76411).
Według danych przedstawionych przez wnioskodawcę szacuje się, że w Polsce w 2020 roku funkcjonowało ponad 1300 różnych sieci franczyzowych, w których to zaangażowanych było ponad pół miliona osób. Geneza projektu ustawy związana jest z konstatacją dotyczącą niewystarczającej w dotychczasowym stanie prawnym ochrony przysługującej franczyzobiorcom. Z jednej strony, wynika to z faktu wielokrotnie adhezyjnego charakteru zawieranej franczyzy. Nie pozostawia ona przestrzeni na ewentualne negocjacje. Z drugiej zaś - franczyzobiorcami są najczęściej małe podmioty, nie mogące sobie pozwolić w przypadku sporu z franczyzodawcą na kosztowne procesy. Do zidentyfikowanych dotychczas w polskim systemie prawnym dysfunkcji związanych z udzielaniem franczyzy zalicza się również ukryte opłaty ciążące na franczyzobiorcach, udzielanie nierzetelnych informacji przez franczyzodawców, narzucanie przez organizatorów sieci nierynkowych cen nabywania towarów franczyzodawcy, wymuszanie zawierania niekorzystnych umów długoterminowych oraz ,,faktyczny brak korelacji pomiędzy wysokością opłat franczyzowych a zyskiem franczyzobiorcy".
Stąd też po wejściu nowelizacji w życie – i rzecz jasna przy założeniu, że projekt przejdzie ścieżkę legislacyjną bez większych zmian, projektuje się, że nie później niż 14 dni przed zawarciem umowy franczyzy franczyzodawca udostępni franczyzobiorcy aktualny dokument informacyjny oraz wzorzec umowy franczyzy. To w tzw. dokumencie informacyjnym zawarte będą musiały być informacje dotyczące m.in.: sposobu ustalania wynagrodzenia franczyzodawcy, opisu działalności gospodarczej franczyzodawcy, opisu działalności, która ma być wykonywana przez franczyzobiorcę, zobowiązania franczyzobiorcy do zawierania umów z podmiotami trzecimi wskazanymi przez franczyzodawcę, o ile przewiduje się zawieranie takich umów, szacunkowej wartości wydatków lub nakładów niezbędnych do poniesienia przez franczyzobiorcę w celu rozpoczęcia wykonywania umowy franczyzy, okresu obowiązywania umowy franczyzy i warunków jej przedłużenia czy też terminów wypowiedzenia umowy franczyzy. Celem projektowanej regulacji jest również ustanowienie wyposażenia franczyzobiorcy w możliwość żądania od franczyzodawcy proporcjonalnego zmniejszenia jego wynagrodzenia za czas, w którym jego przychód uległ znacznemu zmniejszeniu. Ponadto franczyzobiorcy wyposażeni zostaną w uprawnienie do wypowiedzenia sankcyjnego w związku z nieprzedstawieniem dokumentu informacyjnego, bądź też wprowadzeniem do jego treści danych nieprawdziwych. Także franczyzodawcy zobowiązani mają być do naprawienia szkody wyrządzonej franczyzobiorcy przez zamieszczenie w dokumencie informacyjnym informacji nierzetelnych albo nieprawdziwych.
Planuje się, że ustawa nowelizująca wejdzie w życie po upływie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia.
