Opublikowane przez Europejski Urząd Nadzoru Bankowego (European Banking Authority ) w ostatnim czasie dane dotyczące problematyki przestrzegania równych szans kobiet i mężczyzn w sektorze bankowym i finansowym wpisują się w działania, które podejmuje ten unijny organ na rzecz zapewniania równych szans i przeciwdziałania dyskryminacji wśród pracowników.
Na wstępie wskazać należy, że obowiązek prowadzenia badań dotyczących powyższych wartości został nałożony na Europejski Urząd Nadzoru Bankowego na mocy Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/36/UE z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie warunków dopuszczenia instytucji kredytowych do działalności oraz nadzoru ostrożnościowego nad instytucjami kredytowymi, zmieniająca dyrektywę 2002/87/WE i uchylająca dyrektywy 2006/48/WE oraz 2006/49/WE. Art. 75 ust. 1 dyrektywy stanowi, że ,,Właściwe organy gromadzą informacje ujawnione zgodnie z art. 435 ust. 2 lit. c) rozporządzenia (UE) nr 575/2013 i wykorzystują je do analizy porównawczej praktyk zapewniających różnorodność. Właściwe organy przekazują te informacje EUNB. EUNB wykorzystuje te informacje do analizy porównawczej praktyk zapewniających różnorodność na szczeblu Unii".
Istotne znaczenie zagadnień związanych z parytetem płci oraz przeciwdziałaniem dyskryminacji w szeroko rozumianych instytucjach finansowych wpisuje się w działania podejmowane w systemie organów Unii Europejskiej. Przypomnieć trzeba, że na znaczenie tej kwestii zwracała uwagę Komisja Europejska, która przyjęła nawet specjalną strategię na rzecz na rzecz równouprawnienia płci, noszącą nazwę ,, Unia równości: strategia na rzecz równouprawnienia płci na lata 2020–2025”. Jej realizacja ma pozwolić m.in. na przełamywanie stereotypów związanych z płcią, zniwelowanie różnic w traktowaniu kobiet i mężczyzn na rynku pracy, zapewnienie równego udziału w różnych sektorach gospodarki, rozwiązanie problemu zróżnicowania wynagrodzeń i emerytur ze względu na płeć, czy też osiągnięcie równowagi płci w procesie podejmowania decyzji i w polityce. Dążenia Komisji Europejskiej wzmacnia również przyjęcie Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/2381
z dnia 23 listopada 2022 r. w sprawie poprawy równowagi płci wśród dyrektorów spółek giełdowych oraz powiązanych środków.
Europejski Urząd Nadzoru Bankowego poddał analizie sytuację w obszarze zatrudnienia i realizacji tzw. polityki różnorodności. Badanie oparte zostało na reprezentatywnej próbie złożonej z 662 instytucji kredytowych i 129 firm inwestycyjnych wybranych przez właściwe organy krajowe wszystkich państw członkowskich Unii Europejskiej oraz Liechtensteinu i Islandii na podstawie wspólnych kryteriów określonych przez Europejski Urząd Nadzoru Bankowego. Koncentrując się w badaniu nad problemem równouprawnienia płci odwołano się do danych raportowanych EBA odnoszących się do 2 842 dyrektorów wykonawczych, 5 494 dyrektorów nie wykonawczych oraz 834 przedstawicielach personelu instytucji.
Dane przedstawione przez EBA wyraźnie wskazują, że dotychczasowe ambitne zamierzenia kluczowych organów Unii Europejskiej mają bardziej charakter deklaratoryjny i że wciąż dostrzegalna jest konieczność wzmocnienia dotychczasowych działań mających usprawnić proces równouprawnienia w obszarze zatrudnienia. Z przeprowadzonego badania wynika, że w 2022 roku w badanej grupie ponad 27% instytucji finansowych nie wdrożyło polityki różnorodności. Obecnie 76,78% instytucji, które prowadzą politykę różnorodności, promuje różnorodność płci, wyznaczając cel dla płci niedostatecznie reprezentowanej. Uwypuklić trzeba, że reprezentacja kobiet i mężczyzn w zarządach badanych instytucji finansowych także jest niewystarczająco zrównoważona. W ponad połowie instytucji (ok. 56%) badanych nie ma kobiet na stanowiskach dyrektorów wykonawczych. Co więcej - jedynie 11,32% z spośród 689 prezesów to kobiety. Dane dotyczące stanowisk dyrektorów wykonawczych wskazują, że ma miejsce niewielka poprawa w obszarze reprezentacji płci żeńskiej. W 2022 roku wynosił on 20,19%, zaś w 2018 roku: 17,44%. Wspomniany trend dotyczący zdecydowanej przewagi mężczyzn dotyczy również zajmowania stanowisk dyrektorów nie wykonawczych - jedynie 10,43% to kobiety. Z kolei w 16 % badanych instytucji nie ma kobiet na stanowiskach w radach nadzorczych.
Co ciekawe, Europejski Urząd Nadzoru Bankowego wykazał, że w podmiotach cechujących się wyższą różnorodnością płci pośród dyrektorów wykonawczych odnotowano wyższą rentowność instytucji kredytowej. Kontrapunktycznie, wskazać trzeba, że co do zasady występuje nierównowaga płci w wynagrodzeniach osób na stanowiskach dyrektorów. Jakkolwiek są wyjątki, to najczęściej mężczyźni na stanowiskach dyrektorskich otrzymują wyższe wynagrodzenie całkowite niż ich odpowiedniczki. W przypadku kobiet na stanowiskach dyrektorów wykonawczych, to otrzymują one wynagrodzenie średnio niższe od mężczyzn o 9,43%, zaś w przypadku stanowisk dyrektorów nie wykonawczych jest to różnica rzędu 5,90%.
Zdaniem EBA - organu odpowiedzialnego za gwarantowanie stabilności i skuteczności unijnego systemu finansowego, niezbędne są dalsze działania i inicjatywy mające zapewnić realną równowagę płci. Jednocześnie akcentuje się znaczenie właściwego monitoringu różnorodności w organach zarządzających unijnych instytucji kredytowych i inwestycyjnych.
