W drugim tygodniu stycznia senatorowie skorzystali z przysługującej drugiej izbie inicjatywy ustawodawczej , która zawarta jest w treści art. 118 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. W jej ramach 11 stycznia tego roku do izby wniesiony został projekt Ustawy o zmianie ustawy o zmianie ustawy o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym.
Celem projektowanej Ustawy z dnia 11 maja 2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym (Dz.U. z 2022 r. poz. 1302 i 2640) jest poddanie nowelizacji dotychczas obowiązujących regulacji prawnych w obszarze bezpieczeństwa polskiego rynku finansowego. Podwyższeniu ulec ma również integralność nadzoru finansowego. Jak swoistą ciekawostkę podać należy, że omawiana inicjatywa ustawodawcza stanowi pochodną doświadczeń związanych z rekomendacjami Senackiego Zespołu do spraw Spółki GetBack S.A. oraz uchwałą izby wyższej z dnia 30 czerwca 2022 r. w sprawie ustaleń poczynionych przez Senacki Zespół do spraw Spółki GetBack S.A.
Zdaniem wnioskodawców dostrzegalna jest konieczność wdrożenia rozwiązań prawnych ograniczających możliwość wystąpienia nieuczciwych praktyk rynkowych, w szczególności zaś w sferze emisji i oferowania obligacji korporacyjnych tzw. inwestorom nieprofesjonalnym. W projekcie proponuje się, oddzielenie wykonywania czynności rewizji finansowej i usług doradztwa podatkowego. W treści obecnie obowiązującej ustawy z 11 maja 2017 roku stypizowano, że pod pojęciem czynności rewizji finansowej rozumie się ,,usługi atestacyjne obejmujące badania, a także przeglądy sprawozdań finansowych i inne usługi atestacyjne określone przepisami prawa, zastrzeżone dla biegłego rewidenta". W projekcie proponuje się zawarcie zastrzeżenia, iż świadczenie usług atestacyjnych lub usług pokrewnych na rzecz badanej jednostki nie może być łączone z wykonywaniem doradztwa podatkowego na rzecz albo na zlecenie takiej jednostki”. Nadmienić trzeba, że obecnie ustawa określa usługi atestacyjne jako: ,,[...] usługi mające na celu uwiarygodnienie w wysokim lub umiarkowanym stopniu zagadnień obejmujących w szczególności informacje finansowe i niefinansowe, systemy, procesy, a także aspekty zachowań lub postaw określonych podmiotów, w oparciu o dowody uzyskane w trakcie przeprowadzenia odpowiednich procedur, stanowiące podstawę wydawanej, zgodnie z przyjętymi kryteriami, oceny zagadnień będących przedmiotem tych usług, zamieszczonej w sprawozdaniu z wykonanej usługi".
Przypomnieć trzeba, że obecnie obowiązująca ustawa w treści art. 46 pkt. 1-4 dozwala, aby firmy audytorskie wraz z wykonywaniem czynności rewizji finansowej dokonywały również doradztwa podatkowego. Senatorowie – wnioskodawcy podkreślają, że oddzielenie wykonywania czynności rewizji finansowej od usług doradztwa podatkowego ma służyć ochronie interesu publicznego oraz zapewnieniu transparentności i zaufania do podmiotów rynku finansowego. Projektowane rozwiązanie ma umożliwić obniżenie możliwości wystąpienia nieobiektywnego badania sprawozdań finansowych. Obecne rozwiązania funkcjonujące w obrocie prawnym dopuszczają możliwość wystąpienia sytuacji, w której połączenie usług doradztwa podatkowego i rewizji finansowej spowoduje deteriorację poziomu informacji o rzeczywistości gospodarczej kontrolowanego podmiotu. Dla zagwarantowania zakazu łączenia wspomnianych form usług finansowych ustanowiona ma zostać możliwość nałożenia na firmę audytorską kary finansowej.
W końcu wskazać trzeba, że zwiększeniu ulec mają także uprawnienia Komisji Nadzoru Finansowego. Organ ten ma zostać wyposażony w uprawnienia do kontroli procesu audytu w jednostkach zainteresowania publicznego (w przypadku, kontroli sprawozdań finansowych jednostek zainteresowania publicznego oraz możliwość żądania zmiany firmy audytorskiej, świadczącej usługi atestacyjne lub usługi pokrewne na rzecz jednostki zainteresowania publicznego.
Projektuje się, że ustawa wejdzie w życie po upływie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia. Obecnie projekt skierowany został do procedowania w Senackiej Komisji Ustawodawczej oraz Senackiej Komisji Budżetu i Finansów Publicznych.
