Obowiązek implementacji do polskiego porządku prawnego przepisów dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/2118 z dnia 24 listopada 2021 r. zmieniającej dyrektywę 2009/103/WE w sprawie ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej za szkody powstałe w związku z ruchem pojazdów mechanicznych i egzekwowania obowiązku ubezpieczania od takiej odpowiedzialności, spowodował zainicjowanie prac legislacyjnych mających zapewnić wdrożenie przepisów unijnych. Stąd też Minister właściwy ds. finansów publicznych skierował do konsultacji publicznych projekt Ustawy o zmianie ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych oraz ustawy o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej.
Wspomniana dyrektywa zmieniła wcześniejszą Dyrektywę 2009/103/WE w sprawie ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej za szkody powstałe w związku
z ruchem pojazdów mechanicznych i egzekwowania obowiązku ubezpieczania od takiej odpowiedzialności. Zasadniczym powodem jej zmiany przez Parlament Europejski i Radę była konieczność wprowadzenia takich zmian, jak:
-zapewnienie wypłaty odszkodowania poszkodowanym w wyniku wypadku
w przypadku niewypłacalności zakładu ubezpieczeń,
- ujednolicenie minimalnych obowiązkowych sum gwarancyjnych;
- kontrola ubezpieczenia pojazdów przez państwa członkowskie;
- korzystanie przez nowy zakład ubezpieczeń z przedkładanych przez ubezpieczających zaświadczeń o przebiegu ubezpieczenia, szczególnie w kontekście transgranicznym.
Ponadto dyrektywa z 24 listopada 2021 r. ustanowiła regulacje związane z pojazdami wysyłanymi z jednego państwa członkowskiego Unii Europejskiej do drugiego.
Implementacja do porządku krajowego nowych przepisów spowodowała, że projektowane zmiany dotyczyć będą zasadniczo dwóch aktów prawnych, tj. Ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych oraz Ustawy z dnia 11 września 2005 r.
o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej. Jednym z podstawowych celów ustawy nowelizującej jest wzmocnienie poziomu bezpieczeństwa finansowego. Zwrócić należy uwagę, że nowelizacja zagwarantować ma ochronę poszkodowanych mających miejsce zamieszkania (lub też siedzibę) na obszarze państwa polskiego, w sytuacji wystąpienia niewypłacalności danego zakładu ubezpieczeń, w związku ze szkodami wynikającymi z wypadków drogowych
w państwie członkowskim ich miejsca zamieszkania oraz w państwie członkowskim innym niż państwo członkowskie ich miejsca zamieszkania. Projektuje się, że w przypadku wystąpienia sytuacji niewypłacalności ubezpieczyciela to Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny będzie organem odpowiedzialnym za wypłatę odszkodowań poszkodowanym w wyniku zdarzeń mających miejsce na obszarze Polski. Z kolei Polskie Biuro Ubezpieczycieli Komunikacyjnych stanie się podmiotem odpowiedzialnym za wypłatę odszkodowań poszkodowanym w wyniku zdarzeń, które będą miały miejsce na terytorium innego kraju członkowskiego Unii Europejskiej albo państwa trzeciego. Istotnym jest, że udzielanie ochrony na wypadek niewypłacalności ubezpieczyciela będzie rozpoczynać się od momentu objęcia tego ostatniego postępowaniem upadłościowym lub likwidacyjnym zakładu ubezpieczeń. Ustawa nowelizująca ustanowi także konieczność ustalenia przez Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny oraz Polskie Biuro Ubezpieczycieli Komunikacyjnych swojej odpowiedzialności w przypadku zgłoszenia roszczenia przez poszkodowanego informującego o niewypłacalności ubezpieczyciela. Dostosowaniu do wytycznych zawartych w dyrektywie ulec mają również wysokości minimalnych sum gwarancyjnych w obowiązkowym ubezpieczeniu OC posiadaczy pojazdów mechanicznych. Dotyczyć to będzie zarówno szkody na osobie, jak i szkody majątkowej.
Omawiany projekt ustawy ma co do zasady poprawić poziom bezpieczeństwa zarówno poszkodowanych jak i uprawnionych z tytułu obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych oraz OC rolników. O znaczeniu procedowanego projektu świadczą dane liczbowe – na koniec roku 2021 w Polsce łączna liczba polis OC 9 (dane te obejmują rolników) wynosiła 26 972 400. Planuje się, że ustawa wejdzie w życie z dniem 23 grudnia 2023 r. Wskazany termin to data transpozycji wynikająca z treści art. 2 dyrektywy PE i Rady 2021/2118 z dnia 24 listopada 2021 r.
