Stworzenie podstaw prawnych realizacji Planu Strategicznego dla wspólnej polityki rolnej w latach 2023–2027 jest zasadniczym celem wyznaczonym przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi do realizacji w ramach prac nad projektem Ustawy o Planie Strategicznym dla wspólnej polityki rolnej. Wspomniany dokument skierowany został do konsultacji publicznych i uzgodnień międzyresortowych. Przypomnieć warto, że w sierpniu tego roku Komisja Europejska zaakceptowała przygotowany przez Radę Ministrów Plan Strategiczny dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027.
W ramach Planu Strategicznego dla wspólnej polityki rolnej polskie rolnictwo otrzymać ma wsparcie ze środków unijnych. Konkretnie, 17,3 mld Euro uzyskane będzie w ramach pierwszego filaru Wspólnej Polityki Rolnej (WPR)i 4,7 mld Euro w ramach drugiego filaru WPR. W uzasadnieniu do projektu wnioskodawca podkreśla, że interwencje objęte Planem Strategicznym finansowane będą z Europejskiego Funduszu Rolniczego Gwarancji oraz Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich.
Podstawę prawną do wdrożenia w Polsce Planu Strategicznego stanowią Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/2115 z dnia 2 grudnia 2021 r. ustanawiające przepisy dotyczące wsparcia planów strategicznych sporządzanych przez państwa członkowskie w ramach wspólnej polityki rolnej (planów strategicznych WPR)
i finansowanych z Europejskiego Funduszu Rolniczego Gwarancji (EFRG) i z Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) oraz uchylające rozporządzenia (UE) nr 1305/2013 i (UE) nr 1307/2013, oraz rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/2116 z dnia 2 grudnia 2021 r. w sprawie finansowania wspólnej polityki rolnej, zarządzania nią i monitorowania jej oraz uchylenia rozporządzenia (UE) nr 1306/2013. Projektuje się, że nowy akt prawny pozwoli poddać nowelizacji również takie ustawy jak Ustawa z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz.U. 2021 poz. 1057), Ustawa z dnia 9 maja 2008 r. o Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (Dz.U. 2022 poz. 2157) oraz Ustawa z dnia 20 lutego 2015 r. o rozwoju lokalnym
z udziałem lokalnej Społeczności (Dz.U. 2022 poz. 943).
Projektowana Ustawa o Planie Strategicznym dla wspólnej polityki rolnej ma pozwolić wdrożyć rozwiązania przewidziane we wspomnianym planie. O wyjątkowym znaczeniu przyszłej ustawy świadczy fakt, że stanowić ma ona podstawę prawną do wydatkowania i rozliczenia kwoty 25 mld Euro. Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi ocenia, że wejście w życie omawianej ustawy pozwoli na ,,[…] poprawę warunków życia i pracy na obszarach wiejskich, zapewnienie długoterminowego bezpieczeństwa żywnościowego, wzmocnienie ochrony środowiska, w tym różnorodności biologicznej, wzmocnienie struktur społeczno-ekonomicznych obszarów wiejskich”. Jednym z kluczowych projektowanych rozwiązań Planu ma być wprowadzenie możliwości składania wniosków o przyznanie pomocy finansowej za pośrednictwem systemu teleinformatycznego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Ponadto wskazać trzeba, że tzw. Instytucją Zarządzającą, która określać będzie warunki i tryb wdrażania Planu Strategicznego będzie Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Ponadto w projekcie stypizowane zostaną interwencje w ramach których możliwe będzie uzyskanie pomocy. Odbywać się to będzie w drodze decyzji administracyjnych bądź też na podstawie umowy o przyznaniu pomocy.
W obszarze płatności bezpośrednich projektuje się wprowadzenie instrumentów zbliżonych do wsparcia funkcjonującego obecnie, konkretnie zaś:
- podstawowego wsparcia dochodów do celów zrównoważoności;
- uzupełniającego redystrybucyjnego wsparcia dochodów do celów zrównoważoności,
- uzupełniającego wsparcia dochodów dla młodych rolników;
- płatności w ramach wsparcia dochodów związanego z produkcją.
Planuje się również wprowadzenie nowego rodzaju interwencji, tj. tzw. schematów na rzecz klimatu, środowiska i dobrostanu zwierząt. Mają one umożliwić ,,wynagradzanie praktyk rolniczych mających przyczynić się do realizacji celów środowiskowych i klimatycznych wspólnej polityki rolnej dotyczących łagodzenia zmiany klimatu i przystosowania się do niej, wspierania zrównoważonego rozwoju i ochrony zasobów naturalnych takich jak woda, gleba i powietrze oraz ochrony bioróżnorodności". Od przyszłego roku w ramach II filaru WPR dostępne będą m.in. płatności dla obszarów z ograniczeniami naturalnymi, płatności rolno-środowiskowo-klimatyczne czy też płatności ekologiczne. Dodać trzeba, że w wyniku wejścia w życie nowej ustawy, to Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa a nie KOWR stanie się instytucją odpowiedzialną za pomoc kierowaną do sektora produktów pszczelich.
Wnioskodawca planuje, że ustawa wejdzie w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
