27 października tego roku izba senacka wprowadziła uchwałą poprawki do tekstu Ustawy o środkach nadzwyczajnych, mających na celu ograniczenie wysokości cen energii elektrycznej oraz wsparcia niektórych odbiorców w 2023 roku. Wspomniana ustawa zainicjowana została przez Radę Ministrów, zaś wcześniej jej projekt uzyskał status pilnej. Kierując projekt do dalszych prac w Sejmie, Prezes Rady Ministrów wskazał, że istotność ustawy i konieczność jej jak najszybszego wejścia w życie wynika z konieczności zapewnienia wsparcia dla odbiorców energii elektrycznej, w tym gospodarstw domowych, w pokryciu części kosztów wynikających ze wzrostu cen na rynku energii. W dniu 14 października projekt wpłynął do laski marszałkowskiej w izbie poselskiej, zaś już w dniu 27 października Marszałek Senatu skierował do Sejmu poprawki do ustawy.
Wskazać warto, że ten istotny akt normatywny, mający za zadanie uporządkować i ustabilizować jakże trudną sytuację na rynku cen energii elektrycznej jest tak naprawdę swoistą odpowiedzią na mający miejsce od wielu miesięcy znaczny wzrost cen energii elektrycznej. Wnioskodawca podkreśla, że podwyżki cen stanowią pochodną wybuchu konfliktu zbrojnego na Ukrainie oraz znaczna inflacja. Akcentuje się także skutki działań rosyjskiego Gazpromu oraz Konieczność zaprzestania importu węgla, ropy i produktów ropopochodnych z Federacji Rosyjskiej. Głównym celem omawianej ustawy jest ,,[...] uruchomienie nadzwyczajnego instrumentu zwiększającego bezpieczeństwo energetyczne gospodarstw domowych, niektórych podmiotów świadczących usługi użyteczności publicznej oraz sektora mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw i zapewni im ceny energii elektrycznej na poziomie umożliwiającym opłacenie rachunków". Zdaniem Rady Ministrów do podmiotów wrażliwych na wahania cen energii elektrycznej w pierwszej kolejności zaliczyć należy odbiorców energii elektrycznej w gospodarstwach domowych, szeroką grupę podmiotów użyteczności publicznej - w tym zwłaszcza placówki służby zdrowia, szkoły i uczelnie. W końcu zaś sektor mikro, małych i średnich przedsiębiorstw.
Nowa ustawa określa:
1) cenę maksymalną sprzedaży energii elektrycznej stosowaną w rozliczeniach z odbiorcami uprawnionymi;
2) zasady i tryb przyznawania i wypłacania rekompensat dla podmiotów uprawnionych z tytułu wprowadzenia ceny maksymalnej;
3) zasady i tryb wprowadzenia czasowego obowiązku przekazywania odpisu na Fundusz;
4) szczególne rozwiązania stosowane w przypadku ograniczenia dostępności wody amoniakalnej.
Ciekawym jest, że w wersji tekstu ustawy skierowanej do Senatu cena maksymalna energii elektrycznej ustalona została na 693 zł/MWh dla odbiorców w gospodarstwach domowych oraz 785 zł/MWh dla odbiorców użyteczności publicznej oraz małych i średnich przedsiębiorstw. Z kolei w swojej poprawce izba wyższa zaproponowała dalszą obniżkę cen i ustalenie ich na poziomie odpowiednio: 450 zł/MWh oraz 600 zł/MWh. Nowa ustawa określa, że obowiązek stosowania w rozliczeniach
z odbiorcami uprawnionymi cen nie wyższych niż cena maksymalna realizowany będzie w okresie od dnia 1 grudnia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2023 r. Z kolei dla odbiorców wypełniających zadania
z zakresu użyteczności publicznej, w tym odbiorców podległym jednostkom samorządu terytorialnego oraz odbiorców z sektora mikro- małych i średnich przedsiębiorstw, z którymi zawarto umowy po dniu 23 lutego 2022 r. ustanowiono obowiązek stosowania w rozliczeniach z tymi odbiorcami cen maksymalnych również w okresie dostaw energii od dnia 24 lutego 2022 r. do dnia wejścia w życie omawianych przepisów. Dla odbiorców w gospodarstwach domowych ceny nie wyższe niż cena maksymalna obowiązywać będą w okresie od dnia 1 stycznia 2023 r. do dnia 31 grudnia 2023 r. w odniesieniu do całego zużycia energii elektrycznej powyżej limitu przyznanego odpowiednio tym odbiorcom zgodnie z przepisami ustawy z dnia 7 października 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców energii elektrycznej w 2023 roku w związku z sytuacją na rynku energii elektrycznej (Dz. U. 2022 poz. 2127). Ponieważ ustawa dokonuje ingerencji na rynku hurtowym energii elektrycznej, w ustawie zawarto mechanizmy służące ograniczeniu przychodów niektórych wytwórców energii elektrycznej i przedsiębiorstw obrotu energią. Ograniczenie zysków tych podmiotów ma umożliwić redystrybucję uzyskanych z tego tytułu środków do odbiorców końcowych.
