Potrzeba transpozycji, do polskiego porządku prawnego, rozwiązań zawartych w treści Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/2116 z dnia 2 grudnia 2021 r. w sprawie finansowania wspólnej polityki rolnej, zarządzania nią i monitorowania jej oraz uchylenia rozporządzenia (UE) nr 1306/2013 spowodowała, że Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi skierował do konsultacji publicznych i uzgodnień projekt Ustawy o finansowaniu wspólnej polityki rolnej na lata 2023-2027. Wskazany projekt uznać należy za bardzo istotny dla funkcjonowania systemu finansowania i monitorowania programów i płatności realizowanych w ramach unijnej wspólnej polityki rolnej (WPR). Pozwolić ma na określenie zasad transferu środków finansowych kierowanych w ramach tejże. O znaczeniu procedowanej ustawy dla sektora rolnego świadczy fakt, że Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi zaprosił do udziału w procesie konsultacji publicznych szerokie gremium organów przedstawicielskich samorządów gospodarczy – łącznie aż 115 organizacji zrzeszających rolników, grup producentów, izb rolniczych oraz spółdzielców.
Głównym zamierzeniem wnioskodawcy jest umożliwienie stypizowania w treści aktu normatywnego właściwości organów administracji publicznej w zakresie uruchamiania środków pochodzących z Europejskiego Funduszu Rolniczego Gwarancji oraz z Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich. W projekcie proponuje się, aby rolę jednostki certyfikującej pełnił Szef Krajowej Administracji Skarbowej, zaś zadania dotyczące uruchamiania środków pochodzących z EFRG i EFRROW realizował minister do spraw finansów publicznych. Ten ostatni organ ma być odpowiedzialny również za przyznawanie jednostce organizacyjnej akredytacji lub akredytacji tymczasowej jako agencji płatniczej w drodze rozporządzenia.
W projekcie proponuje się między innymi, aby fundusze uzyskane z Europejskiego Funduszu Rolniczego Gwarancji oraz z Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich przekazywane były agencji płatniczej na wniosek ministra właściwego do spraw rozwoju wsi, na podstawie zapotrzebowań składanych przez agencję płatniczą.
Ponadto projekt ujmuje zarówno problematykę ,,zasad uruchamiania krajowych środków publicznych przeznaczonych na finansowanie w ramach wspólnej polityki rolnej w części podlegającej refundacji ze środków EFRG i EFRROW, współfinansowanie wspólnej polityki rolnej oraz przejściowe wsparcie krajowe" jak i określa reguły uruchamiania środków finansowych na wyprzedzające finansowanie tzw. kosztów kwalifikowalnych. W treści projektowanego art. 1 ust. 4 przyszłej ustawy sprecyzowano, że wspomniane zasady uruchamiania oraz wyprzedzające finansowanie pomocy odbywać się będzie w ramach:
-interwencji objętych Planem Strategicznym dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023–2027;
-pomocy technicznej, o której mowa w treści art. 125 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/2115 z dnia 2 grudnia 2021 r. ustanawiającego przepisy dotyczące wsparcia planów strategicznych sporządzanych przez państwa członkowskie
w ramach wspólnej polityki rolnej (planów strategicznych WPR) i finansowanych
z Europejskiego Funduszu Rolniczego Gwarancji (EFRG) i z Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) oraz uchylającego rozporządzenia (UE) nr 1305/2013 i (UE) nr 1307/2013. Dla całościowego ujęcia omawianego projektu wspomnieć należy, że mowa tu o pomocy technicznej udzielanej z inicjatywy państw członkowskich. W art. 125 wskazuje się expressis verbis, że ,, Z inicjatywy państwa członkowskiego z EFRROW można wspierać działania niezbędne do skutecznego zarządzania wsparciem związanym z planem strategicznym WPR i wdrażania tego wsparcia […]”.
Przypomnieć trzeba, że tzw. wyprzedzające finansowanie do wysokości środków współfinansowania krajowego z budżetu państwa było stosowane dotychczas w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 oraz 2014-2020 przy wsparciu grup producentów rolnych oraz w ramach działania LEADER. O wyprzedzające finansowanie z budżetu państwa dla beneficjentów pomocy w ramach Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023–2027 wnioskować będą mogli beneficjenci tych interwencji Planu Strategicznego, których współfinansowanie krajowe pochodzi ze środków budżetu danego państwa członkowskiego. Wyjątek stanowią interwencje obszarowe. Planuje się, że ustawa wejdzie w życie z dniem 1 stycznia 2023 r.
