W związku z koniecznością implementacji do prawa krajowego rozwiązań obecnych w treści Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2121 z dnia 27 listopada 2019 r. zmieniającej dyrektywę (UE) 2017/1132 w odniesieniu do transgranicznego przekształcania, łączenia i podziału spółek, Minister Sprawiedliwości rozesłał w ramach konsultacji publicznych oraz uzgodnień międzyresortowych Projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw. Planowane zmiany w polskim porządku prawnym to następstwo likwidacji luki w systemie prawa Unii Europejskiej dotyczącej Brak wspólnych przepisów dotyczących transgranicznych przekształceń i podziałów spółek. Podkreślano, że regulacje prawne funkcjonujące w poszczególnych państwach członkowskich Unii różnią się od siebie i w odmienny sposób regulowały kwestie dotyczące przekształceń transgranicznych.
Wskazany akt prawa unijnego ustanawia regulacje dotyczące procedury podziału i przekształcenia transgranicznego spółek, w ramach jednolitego rynku unijnego oraz jednocześnie pogłębia harmonizację przepisów dotyczących połączeń transgranicznych. Dyrektywa ustanawiająca klarowne ramy prawne odnosi się również do judykatury Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w której wskazano – w kontekście sprawy C-106/16 Polbud, że ,,[...] swoboda przedsiębiorczości ma zastosowanie również w sytuacji, w której przeniesieniu siedziby spółki utworzonej na mocy prawa jednego z państw członkowskich na terytorium innego państwa członkowskiego. Jednocześnie państwa członkowskie mają prawo określić kryterium powiązania decydującego o prawie właściwym dla spółki”.
W uzasadnieniu do projektu wnioskodawca wskazuje, że harmonizacja przepisów dotyczących operacji transgranicznych dotyczy m.in. zabezpieczenia interesów grup interesariuszy takich jak wierzyciele czy też wspólnicy, na których w sposób szczególny operacje te mogą wpływać. Wskazuje się expressis verbis, że do grupy środków ochronnych planowanych dla wierzycieli, zalicza się:
- zapewnienie przez państwa członkowskie możliwości złożenia wniosku do odpowiedniego organu administracyjnego lub sądowego o ustanowienie odpowiednich zabezpieczeń ich roszczeń;
- możliwość wprowadzenia przez państwa członkowskie wymogu żądania od organu administrującego lub zarządzającego spółki oświadczenia o wypłacalności;
- zapewnienie przez państwa członkowskie możliwości składania uwag przez wierzycieli do planu danej operacji transgranicznej.
Dodatkowo, planuje się wyposażyć wierzycieli w możliwość wszczęcia postępowania przeciwko spółce również w państwie członkowskim wyjścia, w terminie dwóch lat od daty przekształcenia transgranicznego. Dyrektywa ustanawia również środki ochronne dla wspólników mniejszościowych, w przypadku wszystkich operacji transgranicznych polegające m.in. na:
- zapewnieniu możliwości składania uwag przez wspólników do planu danej operacji transgranicznej;
- zapewnieniu sporządzenia sprawozdania dla wspólników, określającego skutki danej operacji transgranicznej dla wspólników;
- zapewnieniu, co najmniej wspólnikom głosującym przeciwko dokonywaniu danej operacji transgranicznej prawa wyjścia ze spółki i otrzymania wynagrodzenia za udziały lub akcje o wartości równej wartości ich udziałów lub akcji;
- zapewnieniu oszacowania tego wynagrodzenia przez niezależnego biegłego;
- zapewnieniu możliwości zakwestionowania przez wspólników adekwatności tego wynagrodzenia przed właściwym organem administracyjnym lub sądowym.
Ustawa nowelizująca zapewnić ma również implementację zasady, która konkretyzuje: ,,[...] że połączenie, które stało się skuteczne zgodnie z procedurą transponującą dyrektywę, nie może zostać uznane za nieważne, nie wpływa na uprawnienia państw członkowskich, między innymi w odniesieniu do prawa karnego, zapobiegania i zwalczania finansowania terroryzmu, prawa socjalnego, opodatkowania i egzekwowania prawa, do stosowania środków i sankcji, zgodnie z prawem krajowym, po dacie, z którą połączenie transgraniczne stało się skuteczne".
Nadmienić trzeba, że przy okazji wejścia w życie nowych przepisów unijnych w zakresie reorganizacji spółek w wymiarze transgranicznym, polski ustawodawca planuje zmienić polskie przepisy regulujące obszar połączeń, podziałów i przekształceń transgranicznych, co przeciwdziałać ma zjawisku odwrotnej dyskryminacji polskich podmiotów uczestniczących w procesach transformacji spółek w wymiarze krajowym względem tych, uczestniczących w tych procesach w wymiarze transgranicznym.
Wśród proponowanych zmian odnotować należy m.in.: przyznanie pełnej zdolności łączeniowej oraz podziałowej spółce komandytowo akcyjnej, wprowadzenie nowego typu podziału majątku spółki dzielonej przez wyodrębnienie części majątku na istniejącą lub nowo zawiązaną spółkę lub spółki za udziały lub akcje spółki lub spółek przejmujących lub nowo zawiązanych, które obejmuje spółka dzielona czy też wprowadzenia nowego typu łączenia o charakterze uproszczonym. Projektuje się także możliwość wyłączenia z opinii biegłego informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa lub innych prawnie chronionych informacji oraz ustanowienie klarownych regulacji w zakresie zawiadamiania o zamiarze dokonania połączenia spółek. Planuje się, że nowa ustawa wejdzie w życie z dniem 31 stycznia 2023 r.
