Będący aktualnie na etapie konsultacji publicznych i uzgodnień międzyresortowych projekt Ustawy o zmianie ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej oraz niektórych innych ustaw to przykład kolejnego w ostatnim okresie aktu prawnego mającego umożliwić z jednej strony realizację przepisów Unii Europejskiej, z drugiej zaś przeciwdziałać procederowi prania brudnych pieniędzy i finansowania terroryzmu. Projekt ustawy, nad którym pracuje obecnie wnioskodawca, tj. Minister Finansów pozwoli w polskim systemie prawnym stosować Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/821 z dnia 17 maja 2017 r. ustanawiającego obowiązki w zakresie należytej staranności w łańcuchu dostaw unijnych importerów cyny, tantalu i wolframu, ich rud oraz złota pochodzących z obszarów dotkniętych konfliktami i obszarów wysokiego ryzyka, jak również Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1672 z dnia 23 października 2018 r. w sprawie kontroli środków pieniężnych wwożonych do Unii lub wywożonych z Unii oraz uchylającym rozporządzenie (WE) nr 1889/2005.
Unijny ustawodawca podkreśla w nich szczególne znaczenie zapewnienia transparentności działań unijnych importerów wybranych surowców i troski na rzecz ,,lepszej przejrzystości finansowej transakcji zachodzących w międzynarodowym łańcuchu dostaw”. Wspomnianą lepszą przejrzystość finansową transakcji rozumieć trzeba jako emanację dążeń na rzecz ograniczenia funkcjonowania na unijnym rynku wewnętrznym zorganizowanych grup przestępczych. Nie bez znaczenia pozostaje fakt, że wiele spośród surowców wprowadzanych na rynek Unii Europejskiej pochodzi z tzw. stref wojny. Surowce i produkty pochodzące stamtąd często charakteryzują się tym, że wprowadzane są do obrotu przez grupy przestępcze. Ponadto wielokrotnie w procesie ich wydobycia, przetwarzania i produkcji wykorzystywane są dzieci. Sam zaś dochód z tych źródeł służy finansowaniu nielegalnych ugrupowań i działalności terrorystycznej.
W uzasadnieniu do projektu ustawy akcentuje się również wprost, że: wprowadzenie do gospodarki nielegalnych wpływów i przekierowanie środków na finansowanie nielegalnej działalności prowadzi do zakłóceń i pogorszenia warunków uczciwej konkurencji dla obywateli i przedsiębiorstw przestrzegających prawa, a zatem stanowi zagrożenie dla funkcjonowania rynku wewnętrznego. Ponadto działalność ta sprzyja działaniom przestępczym i terrorystycznym, które zagrażają bezpieczeństwu obywateli Unii.
Stąd też dla zapewnienia efektywności przepisów obydwu wymienionych unijnych Rozporządzeń proponuje się dodanie w treści Ustawy z dnia 16 listopada 2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej (Dz. U. z 2022 r. poz. 813, 835 i 1079) przepisów pozwalających przeprowadzanie kontroli ex post, o której mowa w rozporządzeniu 2017/821, oraz przeprowadzanie kontroli środków pieniężnych wwożonych do Unii Europejskiej lub wywożonych z obszaru Unii Europejskiej. Planuje się również uzupełnienie katalogu zadań Szefa Krajowej Administracji Skarbowej o przeprowadzenie kontroli ex post, o której mowa w rozporządzeniu 2017/821. Kontrola i przestrzeganie przepisów związanych z przywozem i wywozem towarów w obrocie między obszarem celnym Unii Europejskiej a państwami trzecimi, realizowana będzie w oparciu o przepisy dotyczące kontroli celno-skarbowej. Doprecyzowano również przepisy określające tryb przeprowadzenia działań naprawczych przez importera w przypadku wykrycia przez Szefa Krajowej Administracji Skarbowej w ramach kontroli ex post naruszenia przepisów unijnego rozporządzenia dot. obrotu surowcami.
W przypadku kontroli realizacji przepisów rozporządzenia 2018/1672 organami uprawnionymi do wykonywania kontroli będą organy Straży Granicznej i Służby Celno-Skarbowej. Przyszła ustawa podda również nowelizacji takie ustawy, jak: Ustawę z dnia 27 lipca 2002 r. – Prawo dewizowe (Dz. U. z 2022 r. poz. 309), Ustawę z dnia 10 września 1999 r. – Kodeks karny skarbowy (Dz. U. z 2022 r. poz. 859), czy też Ustawę z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (Dz. U. z 2022 r. poz. 593, z późn.zm.). Planuje się, że nowa ustawa wejdzie w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
