Wejście w życie Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1009 z dnia 5 czerwca 2019 r. ustanawiające przepisy dotyczące udostępniania na rynku produktów nawozowych UE, zmieniające rozporządzenia (WE) nr 1069/2009 i (WE) nr 1107/2009 oraz uchylające rozporządzenie (WE) nr 2003/2003, stanowiło kolejny krok na drodze harmonizacji rynku wewnętrznego Unii Europejskiej w zakresie udostępniania nawozów. W swoistej preambule do tego aktu prawnego, unijny ustawodawca podkreśla zarówno konieczność ujęcia w przepisach kwestii wykorzystywania materiałów pochodzących z recyklingu oraz materiałów organicznych, jak i wdrożenia na rynku wewnętrznym ujednoliconych warunków ich udostępniania. Intencją Parlamentu Europejskiego i Rady było jednoczesne uniezależnienie się przez kraje unijne od importu składników pokarmowych pochodzących z państw trzecich.
W związku ze zmianami w prawie unijnym i koniecznością zapewnienia skuteczności przepisów Rozporządzenia z 5 czerwca 2019 r., Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi podjął prace nad projektem ustawy o zmianie ustawy o nawozach i nawożeniu oraz ustawy o podatku od towarów i usług. Tym samym, omawiany projekt ma umożliwić nowelizację zarówno obecnie obowiązującej ustawy z dnia 10 lipca 2007 r. o nawozach i nawożeniu (Dz. U. z 2021 r. poz. 76), jak i ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. 2021 poz. 685). W przypadku pierwszej ze wskazanych ustaw, zmiany dotyczyć mają w szczególności dostosowania obecnej terminologii do terminów, którymi posługuje się unijny ustawodawca. Ponadto istnieje konieczność określenia organów nadzoru rynku oraz zakresu ich kompetencji, jak również stypizowania kar grożących za naruszenia przepisów treści rozporządzenia z dnia 5 czerwca 2019 r. Z kolei nowelizacja ustawy o podatku od towarów i usług polegać będzie na dostosowaniu treści załącznika nr 3 (Wykaz towarów i usług opodatkowanych stawką podatku w wysokości 7%) do terminologii wprowadzonej do Ustawy o nawozach i nawożeniu.
Projekt ustawy nowelizującej, skierowanej w zeszłym tygodniu do organów samorządu gospodarczego (przedsiębiorców, konsumentów), rolniczego (producentów rolnych, rolników indywidualnych) oraz związków zawodowych, ma również pozwolić na określenie przeprowadzania zasad kontroli jakości i zgodności oznakowania produktów nawozowych. Projektuje się, że po nowelizacji to Inspekcja Ochrony Środowiska będzie sprawować nadzór nad przestrzeganiem przepisów dotyczących warunków stosowania i przechowywania nawozów, środków wspomagających uprawę roślin oraz produktów nawozowych UE, w sposób określony w przepisach o Inspekcji Ochrony Środowiska. W ramach zaś powyższego nadzoru, wojewódzki inspektor ochrony środowiska będzie przeprowadzać kontrolę, która polegać będzie na sprawdzeniu podmiotów stosujących i przechowujących nawozy, środki wspomagające uprawę roślin i produkty nawozowe UE. Kontrola te będą przeprowadzane w oparciu o coroczną analizę ryzyka albo na wniosek zainteresowanych podmiotów.
W związku ze zmianami w prawie unijnym, konkretnie uchylenia mocy obowiązującej Rozporządzenie nr 2003/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 października 2003 r. w sprawie nawozów, planuje się w przepisach ustawy o nawozach i nawożeniu wprowadzenie zmiany polegającej na usunięciu regulacji dotyczących nawozów oznaczonych znakiem „NAWÓZ WE”.
Projektuje się także wprowadzenie do ustawy o nawozach i nawożeniu przepisów określających uprawnienia wojewódzkich inspektorów ochrony roślin i nasiennictwa w zakresie nadzoru nad wprowadzaniem do obrotu produktów nawozowych UE. Istotnym jest, że w sferze przepisów związanych z bezpieczeństwem, w projekcie wyznacza się organy właściwe w przypadku wystąpienia zagrożenia dla zdrowia ludzi, zwierząt, roślin, bezpieczeństwa lub środowiska spowodowanego udostępnieniem produktu nawozowego UE, vide: wojewódzki inspektor sanitarny, wojewódzki lekarz weterynarii, inspektor ochrony roślin i nasiennictwa, komendant wojewódzki Policji, wojewódzki inspektor ochrony środowiska. Dotychczas funkcjonujący system Opłat sankcyjnych i kar grzywny ma zostać zastąpiony bardziej dotkliwym systemem kar pieniężnych. Organy nadzoru rynku określać będą ich wysokość w formie decyzji administracyjnych. Uwypuklić trzeba fakt, że ich wysokość ulec ma podwyższeniu, co wpisuje się w konsekwentnie realizowaną strategię odstraszania od naruszania prawa.
