Dążenie do zapewnienia większego udziału większego udziału paliw odnawialnych w ogólnym bilansie paliw stosowanych w sektorze transportu od dawna stanowi jedno z kluczowych zamierzeń organów Unii Europejskiej. Działania na rzecz zwiększenia wolumenu paliw pochodzących z odnawialnych źródeł energii wpisują się w jeden spośród celów głównych Unii Europejskiej, jakim jest zapewnienie tzw. neutralności klimatycznej.
Przypomnieć trzeba, że dla osiągnięcia tych celów do niedawna obowiązywało dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych zmieniająca i w następstwie uchylająca dyrektywy 2001/77/WE oraz 2003/30/WE. Ten akt znany był powszechnie w obrocie prawnym jako „dyrektywa RED.” Wspomniana dyrektywa nakładała na państwa członkowskie UE obowiązek zapewnienia, iż w 2020 roku udział paliw odnawialnych w paliwach wykorzystywanych w transporcie drogowym i kolejowym, wynosić będzie minimum 10%. Postanowienia dyrektywy z 2009 roku zostały implementowane do systemu prawa krajowego Ustawą z dnia 21 marca 2014 r. o zmianie ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 457).
Wejście w życie 11 grudnia 2018 r. Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2018/2001/UE w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych, znanej również pod nazwą „dyrektywa RED II”, zobligowało państwa członkowskie Unii do zapewnienia osiągnięcia w 2030 roku minimum 14-procentowego udziału odnawialnych źródeł energii w końcowym zużyciu energii w sektorze transportu drogowego i kolejowego. Jednocześnie ustanowiono limit dla biokomponentów i biopaliw tradycyjnych (pochodzących z surowców spożywczych lub paszowych), w ramach którego kraje UE mogą je uwzględniać w realizacji minimalnego udziału odnawialnych źródeł energii w transporcie. Dlatego też w ostatnich dniach Minister Klimatu i Środowiska przedstawił projekt Ustawy o zmianie ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych oraz niektórych innych ustaw.
Zgodnie ze stanowiskiem wnioskodawcy, nowelizacja ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych (Dz.U. 2022 poz. 403), jak również takich ustaw, jak: Ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii (Dz.U. 2022 poz. 403), Ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz.U. 2021 poz. 1973), Ustawy z dnia 12 czerwca 2015 r o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (Dz.U. 2021 poz. 332) czy też Ustawy z dnia 11 stycznia 2018 r. o elektromobilności i paliwach alternatywnych (Dz.U. 2021 poz. 110), ma za zadanie:
- określenie poszczególnych wartości Narodowego Celu Wskaźnikowego (ustanowionego wspomnianą ustawą z dnia 21 marca 2014 r.) do roku 2030. Przypomnieć warto, że Narodowy Cel Wskaźnikowy to ,,minimalny udział paliw odnawialnych i biokomponentów zawartych w paliwach stosowanych we wszystkich rodzajach transportu w ogólnej ilości paliw ciekłych i biopaliw zużytych w ciągu roku kalendarzowego w transporcie”;
- dozwolenie uwzględnienia energii elektrycznej pochodzącej ze źródeł odnawialnych zawartej w energii wykorzystywanej w transporcie oraz określenie zasad jej rozliczania w ramach realizacji Narodowego Celu Wskaźnikowego;
- uwzględnienie możliwości realizacji założeń Narodowego Celu Wskaźnikowego z użyciem innych niskoemisyjnych nośników energii, m.in.: energii elektrycznej kreowanej z odnawialnych źródeł energii, paliw węglowych tworzonych w wyniku procesu recyklingu oraz paliw odnawialnych niebiologicznego pochodzenia;
- określenie limitów dla zastosowania biopaliw produkowanych z surowców spożywczych i paszowych – tzw. biopaliw I generacji, do rozliczenia Narodowego Celu Wskaźnikowego w transporcie;
- ponadto dla wykorzystania krajowego potencjału w sferze produkcji biometanu określono minimalny udział tego paliwa w realizacji Narodowego Celu Wskaźnikowego na poziomie 1,75%.
W uzasadnieniu do projektu ustawodawca wyraża przekonanie, że w najbliższych latach biometan może być jednym z nielicznych powszechnie dostępnych nośników energii, który znajdować będzie zastosowanie dla celów transportowych. Omawiana ustawa o biokomponentach i biopaliwach ciekłych stać się ma po nowelizacji podstawą dla rozwoju rynku nowych paliw odnawialnych, takich jak chociażby paliwa węglowe pochodzące z recyklingu. Projektuje się również modyfikację zasad wykorzystania technologii współuwodornienia. Wejście w życie obszernej nowelizacji ma umożliwić intensyfikację rozwoju krajowego sektora, paliw alternatywnych, w tym biometanu jak i innych niskoemisyjnych alternatyw np. energii elektrycznej z OZE. To zaś umożliwi stosowanie importowanych paliw kopalnych. Zdaniem wnioskodawcy, współczesny krajowy sektor paliw i transportu to jeden z głównych emitentów tlenków azotu i węgla oraz sadzy.
Zgodnie z projektem nowa ustawa ma wejść w życie z dniem 1 stycznia 2023 r.
