Wychodząc naprzeciw licznie zgłaszanym postulatom dotyczącym konieczności zarówno wzmocnienia stopnia ochrony konsumentów korzystających na rynku z licznych, dostępnych usług finansowych, jak i ograniczenia liczby skarg konsumentów dotyczących naruszenia ich praw, w listopadzie 2018 roku z inicjatywy Ministra Finansów została przyjęta Ustawa o zmianie niektórych ustaw w związku ze wzmocnieniem nadzoru nad rynkiem finansowym oraz ochrony inwestorów na tym rynku (Dz.U. 2018 poz. 2243 z późn. zm.).
Wnioskodawca wskazywał wówczas, że pojawianie się na rynku usług finansowych wciąż nowych produktów oraz ich postępująca specjalizacja i stopień skomplikowania generuje coraz większe utrudnienia dla konsumentów. Kluczowymi rozwiązaniami ustanowionymi wskazaną ustawą było utworzenie Funduszu Edukacji Finansowej. Jego zadania oraz sposób ich realizacji określać miała Rada Edukacji Finansowej. Z kolei Rzecznikowi Finansowemu przypisano kompetencje dotyczące realizacji i obsługi zadań, które miały być finansowane ze środków Funduszu Edukacji Finansowej.
W ostatnim czasie Rzecznik Finansowy uwypuklał problemy prawne związane
z ,,dopuszczalnością dokonywania wydatków z Funduszu na realizację ustawowych zadań z zakresu edukacji finansowej”, co zdaniem Rzecznika skutecznie paraliżowało możliwość korzystania ze środków finansowych pozostających w gestii Funduszu. Zdaniem wnioskodawcy świadczy to o konieczności wprowadzenia zmian do regulacji prawnych określających zasady dysponowania środkami Funduszu, które stypizowane zostały w Ustawie z dnia 5 sierpnia 2015 r. o rozpatrywaniu reklamacji przez podmioty rynku finansowego i o Rzeczniku Finansowym. Stąd też Minister Finansów podjął prace nad projektem Ustawy o zmianie ustawy o rozpatrywaniu reklamacji przez podmioty rynku finansowego
i o Rzeczniku Finansowym.
W projekcie proponuje się między innymi likwidację dotychczasowego Funduszu Edukacji Finansowej i zastąpienie go państwowym funduszem celowym o tej samej nazwie. Rzecznika Finansowego - dotychczasowego dysponenta środkami Funduszu Edukacji Finansowej, zastąpić ma minister właściwy do spraw instytucji finansowych. Ponadto w projekcie ustawy nowelizującej określono kategorie źródeł przychodów Funduszu. Ich dotychczasowy katalog rozszerzony został o odsetki od zgromadzonych środków, przychody z innych źródeł, w końcu zaś wpływy z kar nakładanych przez Rzecznika Finansowego na podmioty rynku finansowego, które naruszają obowiązki związane z:
- procedurą składania i rozpatrywania reklamacji;
- nie przekazaniem na wniosek Rzecznika wzorca umowy o świadczenie usług, którym podmiot rynku finansowego posługuje się w swojej działalności;
- niedotrzymaniem 30 dniowego terminu poinformowania Rzecznika o podjętych działaniach lub zajętym stanowisku.
Warto przypomnieć, że wysokość ewentualnej kary finansowej może sięgnąć kwoty 100 000 zł. W przeciwieństwie do dotychczasowego stanu prawnego, nowy Fundusz Edukacji Finansowej nie będzie mógł uzyskiwać dochodów z lokat.
Środki finansowe Funduszu Edukacji Finansowej przekazywane będą, tak jak dotychczas, między innymi na:
- opracowywanie i realizację strategii edukacji finansowej;
- organizację kampanii edukacyjnych, informacyjnych lub promocyjnych, mających na celu zwiększenie kompetencji finansowych społeczeństwa;
- opracowywanie i realizację programów edukacyjnych oraz wydawanie publikacji popularyzujących wiedzę w zakresie finansów, rynku finansowego, zagrożeń na nim występujących oraz podmiotów na nim działających;
- wspieranie projektów edukacyjnych i promocyjnych z zakresu finansów i rynku finansowego;
- przeprowadzanie badań w zakresie kompetencji finansowych społeczeństwa i edukacji finansowej.
Jak wskazano, zasadnicze zmiany, które planuje wdrożyć wnioskodawca dotyczyć będą zasadniczo określenia nowego dysponenta środków finansowych, jak i zmiany statusu prawnego Funduszu. Z kolei, w dotychczasowej formie pozostanie skład Rady Edukacji Finansowej, jak
i realizowaną przez nią zadania.
Obecnie wnioskodawca czeka na ewentualne zgłoszenie uwag w ramach prowadzonych konsultacji publicznych przez takie podmioty jak: Polską Agencję Nadzoru Audytowego, Bankowy Fundusz Gwarancyjny, Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych czy też Polski Fundusz Rozwoju SA. Planuje się, że ustawa wejdzie w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
