19 marca br. Minister Rolnictwa i Rozwoju wsi skierował do Rządowego Centrum Legislacji projekt Rozporządzenia ministra rolnictwa i rozwoju wsi zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowych warunków przyznawania pomocy finansowej wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw oraz wykazu kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania.
Podstawę prawną do dokonania nowelizacji wspomnianego rozporządzenia stanowi art. 19 ust. 3 pkt 1 Ustawy o organizacji rynków owoców i warzyw, rynku chmielu, rynku suszu paszowego oraz rynków lnu i konopi uprawianych na włókno z dnia 19 grudnia 2003 r. ( Dz. U. 2018 poz. 1131). We wspomnianym artykule wskazano, że minister właściwy ds. rynków rolnych, w drodze rozporządzenia określi szczegółowe warunki przyznawania pomocy finansowej oraz wykaz kwalifikowanych kosztów inwestycji na pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji ujętych w zatwierdzonym planie dochodzenia do uznania. Jednocześnie, ustawa zobowiązuje ministra właściwego ds. rynków rolnych do zapewnienia prawidłowego wykorzystania pomocy finansowej na inwestycje realizowane w ramach zatwierdzonego planu dochodzenia do uznania.
Przypomnieć należy, że obecnie nowelizowane rozporządzenie z dnia 12 lipca 2013 r. wydane zostało m. in. w związku z wprowadzeniem przez Federację Rosyjską embarga na wprowadzanie na rynek rosyjski owoców i warzyw pochodzących z krajów członkowskich Unii Europejskiej. Dodać trzeba, że nadzwyczajne środki przeciwdziałania zakłóceniom na rynku produktów rolnych, były przedmiotem rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1308/2013 z 17 grudnia 2013 r. ustanawiającego wspólną organizację rynków produktów rolnych oraz uchylające rozporządzenia Rady (EWG) nr 922/72, (EWG) nr 234/79, (WE) nr 1037/2001 i (WE) nr 1234/2007.
Trwające obecnie konsultacje publiczne i uzgodnienia międzyresortowe zakończyć się mają z dniem 18 kwietnia br. W procesie konsultacji publicznych udział biorą m. in. związki i porozumienia grup producentów rolnych, izb rolniczych, rolniczych spółdzielni produkcyjnych, związki zawodowe rolników.
Projektowane rozporządzenie wprowadzić ma odstępstwo od obowiązującego obecnie zagrożenia sankcją, polegającą na konieczności zwrotu pomocy finansowej, która została przyznana na realizację inwestycji w ramach planu dochodzenia do uznania, w przypadku niewłaściwego wykorzystywania inwestycji objętych dofinansowaniem. Przypomnieć należy, że zgodnie z treścią §1 ust. 1 pkt 3 obecnie obowiązującego rozporządzenia, grupa producentów (lub po uznaniu organizacja) w zakresie owoców lub warzyw, której przyznano pomoc finansową na pokrycie części kwalifikowanych kosztów inwestycji związanych m. in. ze zbiorem, przechowywaniem, magazynowaniem, przygotowaniem do sprzedaży owoców i warzyw – zobowiązała się co do zasady do: […] niezbywania, nieudostępniania innemu podmiotowi inwestycji objętej dofinansowaniem oraz wykorzystywania tej inwestycji zgodnie z jej przeznaczeniem, jakim jest przygotowanie owoców i warzyw do sprzedaży zgodnie z zatwierdzoną grupą produktów, przez okres:
- a) 5 lat od dnia nabycia narzędzia, maszyny, urządzenia lub samochodu ciężarowego,
- b) 10 lat od dnia nabycia lub oddania do użytku budynku lub budowli,
- c) 10 lat od dnia nabycia gruntu.
Od wskazanego ograniczenia ustawodawca dopuścił wszakże dwa wyjątki. Otóż, zgodnie z ust. 3 wspomnianego §1: Grupa może udostępnić inwestycję:
1) innemu podmiotowi na podstawie umowy określającej okres i warunki wykorzystywania przez ten podmiot inwestycji, jeżeli w wyniku wystąpienia zjawisk atmosferycznych, o których mowa w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 10 czerwca 2011 r. w sprawie określenia przypadków, w których spadek wartości produkcji sprzedanej wystąpił z przyczyn niezależnych od wstępnie uznanej grupy producentów owoców i warzyw lub organizacji producentów owoców i warzyw, oraz sposobu potwierdzenia tego spadku (Dz. U. Nr 130, poz. 758), wystąpił okresowy brak możliwości pełnego wykorzystania inwestycji w zakresie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1 lit. c i d;
2) członkom tej grupy, jeżeli inwestycja jest związana ze zbiorem owoców i warzyw,
o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. c, w celu dokonania ich zbioru i transportu do magazynów grupy.
W przypadku, jeżeli przed upływem wskazanych powyżej terminów grupa (lub organizacja) producentów dokona zbycia budynków, narzędzi czy też urządzeń spotka ją sankcja w postaci konieczności zwrotu 100% wysokości przyznanej pomocy wraz z odsetkami. Drugą formę sankcji względem grupy lub organizacji producentów zawarto w §1 ust. 4 pkt 2, tj. jeżeli ,, […] inwestycja zostanie udostępniona w przypadkach innych niż określone w ust. 3 lub inwestycja będzie wykorzystywana niezgodnie z przeznaczeniem, grupa zwraca kwotę pomocy finansowej przyznanej na inwestycję w wysokości:
- a) 100%, 80%, 60%, 40% i 20% tej pomocy odpowiednio w pierwszym, drugim, trzecim, czwartym i piątym roku okresu, o którym mowa w ust. 1 pkt 3 lit. a, w którym stwierdzono naruszenie warunku nieudostępnienia inwestycji lub jej wykorzystywanie niezgodnie z przeznaczeniem,
- b) 100%, 90%, 80%, 70%, 60%, 50%, 40%, 30%, 20% i 10% tej pomocy odpowiednio w pierwszym, drugim, trzecim, czwartym, piątym, szóstym, siódmym, ósmym, dziewiątym i dziesiątym roku okresu, o którym mowa w ust. 1 pkt 3 lit. b i c, w którym stwierdzono naruszenie warunku nieudostępnienia inwestycji lub jej wykorzystywanie niezgodnie z przeznaczeniem – zwiększoną o odsetki […]”.
Jak wskazano, w uzasadnieniu do dokumentu, omawiany projekt rozporządzenia zmieniającego wcześniejsze rozporządzenie z 12 lipca 2013 roku, ma uchylić możliwość stosowania drugiej z wymienionych powyżej sankcji, w sytuacji gdy grupa producentów (również z chwilą uznania za organizację) wykorzystuje inwestycję objętą dofinansowaniem w sytuacji wystąpienia kryzysu na rynku. Jako kryzys na rynku wnioskodawca uznaje zdarzenia wskazane w art. 219-222 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady odnośnie ustanowienia wspólnej organizacji rynków produktów rolnych. Ponadto, w projekcie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi przewiduje się odstąpienie od stosowania wspomnianej sankcji w sytuacji, gdy inwestycja objęta finansowaniem jest wykorzystywana przez grupę po uzyskaniu przez nią uznania za organizację producentów owoców i warzyw na podstawie odrębnych przepisów.
Rozporządzenie ma wejść w życie po upływie siedmiu dni od dnia ogłoszenia.
