26 czerwca br. do laski marszałkowskiej w sejmie wpłynął projekt ustawy skierowanej przez klub poselski Polskiego Stronnictwa Ludowego – Unię Europejskich Demokratów dotyczący utworzenia Funduszu Wzajemnej Pomocy w Stabilizacji Dochodów Rolniczych. Wnioskodawca planuje utworzyć fundusz w oparciu o działalność rolniczą prowadzoną przez producentów rolnych, w rozumieniu przepisów o krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności oraz podmiotów prowadzących działalność w zakresie połowu ryb w wodach śródlądowych lub morskich. Celem omawianego projektu ma być zapewnienie stabilizacji dochodów producentów rolnych.

Wspomniany Fundusz ma zostać utworzony w oparciu o wpłaty naliczane
w wysokości 0.1% wartości netto od czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, dokonywanych przez podmioty będące podatnikami podatku od towarów
i usług w rozumieniu ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług. Grupa podmiotów, które planuje się obciążyć koniecznością uiszczania podatku na wspomniany powyżej fundusz, ograniczona została do podmiotów, które:

1) skupują produkty rolne, z wyłączeniem mleka, w celu ich przetworzenia, odsprzedaży lub wywozu poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;

2) skupują mleko w rozumieniu ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o organizacji rynku mleka i przetworów mlecznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 50 i 1272);

3) prowadzą działalność gospodarczą w zakresie uboju świń, bydła, koni, owiec, kóz, królików lub drobiu;

4) prowadzą działalność w zakresie połowu ryb w wodach śródlądowych lub morskich;

5) prowadzą działalność w zakresie chowu lub hodowli ryb.

Wpłaty na Fundusz, co wskazano w art. 3 ust 1, planuje się naliczać we wspomnianej wysokości 0.1% wartości netto od:

1) żywych świń, bydła, koni, owiec, kóz, królików i drobiu;

2) zbóż, rzepaku, rzepiku, roślin strączkowych, kukurydzy, owoców i warzyw, ziemniaków, buraków cukrowych, tytoniu i chmielu;

3) mleka;

4) ryb.

Wskazane w projekcie wyszczególnienie produktów, które ulec mają opodatkowaniu ma wszakże charakter niepełny, w projekcie ustawy zawarto bowiem delegację ustawową, na mocy której wnioskodawca planuje upoważnić ministra właściwego do spraw rozwoju wsi do wydania rozporządzenia. W nim, minister ma zawrzeć: szczegółowy wykaz produktów rolnych, od których są naliczane, pobierane, przekazywane i wpłacane wpłaty na Fundusz, mając na względzie zapewnienie producentom rolnym stabilizacji dochodów z prowadzonej działalności rolniczej i biorąc pod uwagę przepisy w sprawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów
i Usług (art. 3 ust. 5 projektu). Interesującym novum, ma być zasilanie środków gromadzonych na rachunkach Funduszu przez Bank Gospodarstwa Krajowego.

Organem zarządzającym Funduszem Wzajemnej Pomocy w Stabilizacji Dochodów Rolniczych ma być dziesięcioosobowa komisja zarządzająca. Jej członków ma powoływać i odwoływać Minister właściwy ds. rozwoju wsi. Skład komisji ma być silnie zróżnicowany, co wnioskodawca wskazał w art. 5 ust. 1. I tak, projektuje się, iż w skład tego organu wejdzie:

1) członek reprezentujący izby rolnicze – wybrany przez Krajową Radę Izb Rolniczych spośród kandydatów zgłoszonych przez tę Radę;

2) czterech członków reprezentujących producentów zbóż, rzepaku, owoców i warzyw, tytoniu, chmielu, ziemniaków oraz buraków cukrowych – wybranych przez ogólnokrajowe organizacje tych producentów spośród kandydatów zgłoszonych przez te organizacje;

3) czterech członków reprezentujących producentów świń, bydła, koni, owiec, kóz, królików, drobiu i ryb – wybranych przez ogólnokrajowe organizacje tych producentów spośród kandydatów zgłoszonych przez te organizacje;

4) członek reprezentujący dostawców hurtowych lub bezpośrednich mleka – wybrany przez ogólnokrajowe organizacje zrzeszające dostawców hurtowych lub bezpośrednich mleka spośród kandydatów zgłoszonych przez te organizacje. Doprecyzować należy, że kadencja członków komisji zarządzającej określona została wstępnie na cztery lata.

Do zadań komisji zarządzającej zaliczono m.in.:

- zatwierdzanie planu finansowego Funduszu;

- zatwierdzanie zasad gospodarowania środkami finansowymi Funduszu.

Drugim organem, tym razem pełniącym zadania o charakterze wykonawczo-kontrolnym ma być zgodnie z przedłożonym projektem Dyrektor Generalny Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa, do którego zadań, m.in. w art. 4 ust. 1 zaliczono:

1) dysponowanie środkami Funduszu na podstawie uchwał komisji zarządzającej Funduszem;

2) zapewnianie obsługi prawnej oraz techniczno-biurowej Funduszu oraz komisji zarządzającej Funduszem;

3) sporządza projekt planu finansowego Funduszu oraz sprawozdanie z wykonania planu finansowego Funduszu;

4) odmawia realizacji uchwał komisji zarządzającej Funduszem niezgodnych z przepisami prawa.

Najistotniejszą, planowaną regulacją w projekcie jest wskazanie, kiedy będą wypłacane rekompensaty producentom rolnym. Otóż zgodnie z art. 12 ust. 1 rekompensata może być wypłacona, gdy:

• nastąpiło obniżenie dochodu w gospodarstwie rolnym lub rybackim lub dziale specjalnym produkcji rolnej producenta rolnego powyżej 30% w stosunku do średniego rocznego dochodu z ostatnich trzech lat albo trzech lat w ramach ostatnich pięciu lat, z wyłączeniem wartości najwyższej i najniższej, wyliczonego z uwzględnieniem otrzymanych rekompensat i odszkodowań, związane z:

- wystąpieniem strat spowodowanych niekorzystnymi zjawiskami atmosferycznymi, których ryzyko wystąpienia nie było objęte umową ubezpieczenia i które pogarszają przejściowo warunki prowadzenia działalności rolniczej, z wyłączeniem zjawisk, o których mowa w art. 10c ust. 1 ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich (Dz. U. Nr 150, poz. 1249, z późn. zm.4)) lub

- wprowadzeniem środków związanych z zagrożeniem wystąpienia lub wystąpieniem chorób zakaźnych zwierząt lub chorób roślin lub

- ze spadkiem cen produktów rolnych uzyskiwanych przez producenta rolnego lub

- niezależnymi od producenta rolnego ograniczeniami w handlu międzynarodowym;

• braku zapłaty za zbyte produkty rolne od podmiotu prowadzącego działalność w zakresie skupu, uboju lub przetwórstwa produktów rolnych, który stał się niewypłacalny.

Wskazana powyżej niewypłacalność, polegać ma na wydaniu przez sąd upadłościowy postanowienia m. in. o ogłoszeniu upadłości podmiotu obejmującgo likwidację majątku dłużnika, ogłoszeniu upadłości podmiotu z możliwością zawarcia układu, zmianie postanowienia o ogłoszeniu upadłości z możliwością zawarcia układu na postanowienie, o ogłoszeniu upadłości obejmującej likwidację majątku dłużnika czy też oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości podmiotu, jeżeli jego majątek nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania.

Zwrócić należy uwagę, że jest to na razie projekt, który nie został jeszcze skierowany przez Marszałka sejmu do komisji, a jedynie do wstępnej analizy prawnej w Biurze Analiz Sejmowych. Projekt wychodzi naprzeciw wieloletnim oczekiwaniom środowisk producentów rolnych.