W kwietniu 2016 roku weszła w życie Ustawa o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. 2016 poz. 585 z późn. zmianami).
Zasadniczym celem wydania tego aktu prawnego było wstrzymanie sprzedaży nieruchomości rolnych albo ich części wchodzących w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa, co zdaniem ustawodawcy, podyktowane było koniecznością przeciwdziałania i spowolnienia procesu wzrostu cen sprzedaży gruntów rolnych oraz ,,przeciwdziałanie spekulacyjnemu wykupowaniu nieruchomości rolnych przez osoby krajowe i zagraniczne, które nie gwarantuje zgodnego z interesem społecznym wykorzystania nabytej ziemi na cele rolnicze". Zgodnie z treścią art. 1 wspomnianej ustawy, wstrzymanie sprzedaży nieruchomości albo ich części wchodzących w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa określone zostało na pięć lat. Od zakazu ustanowiono wówczas wszakże pewne wyjątki, tj. ustawodawca dopuścił do obrotu:
1) nieruchomościami i ich częściami przeznaczonymi w:
- miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego lub
- studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, lub
- ostatecznej decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu; na cele inne niż rolne, w szczególności na parki technologiczne, parki przemysłowe, centra biznesowo-logistyczne, składy magazynowe, inwestycje transportowe, budownictwo mieszkaniowe, obiekty sportowo-rekreacyjne, lub
2) nieruchomościami położonymi w granicach specjalnych stref ekonomicznych, lub
3) domami, lokalami mieszkalnymi, budynkami gospodarczymi i garażami wraz z niezbędnymi gruntami oraz ogródkami przydomowymi, lub
4) nieruchomościami rolnymi o powierzchni do 2 ha.
Ponadto wskazano właściwość Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi do wydawania w trybie decyzji administracyjnej zgody na sprzedaż nieruchomości lub ich części, poza wymienionymi powyżej, na wniosek Dyrektora Generalnego Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa, pod warunkiem, że sprzedaż uzasadniona jest względami społeczno-gospodarczymi.
11 marca tego roku, Prezes Rady Ministrów skierował do laski marszałkowskiej w Sejmie projekt Ustawy o zmianie ustawy o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw, zaś 17 marca izba niższa uchwaliła ustawę i została skierowana do dalszych prac w Senacie. Izba wyższa rozpatrzyć ma ustawę na posiedzeniu w dniach 14-16 kwietnia. Nowa ustawa ma umożliwić wydłużenie okresu wstrzymania sprzedaży nieruchomości z Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa o kolejne pięć lat. Jak wynika z danych udostępnionych przez wnioskodawcę ustawy, tj. Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi, udało się skutecznie zablokować wzrost cen gruntów rolnych z Zasobu Własności Rolnej. Wnioskodawca wskazuje jednocześnie na inny trend charakteryzujący obrót gruntami rolnymi otóż ,, w latach 2016–2019 w cenach uzyskiwanych w transakcjach sprzedaży gruntów rolnych zawartych przez Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa nastąpiła stabilizacja, natomiast w cenach uzyskiwanych w transakcjach sprzedaży na rynku prywatnym utrzymywała się tendencja wzrostowa".
W uzasadnieniu do ustawy podkreśla się, że konsekwencją obowiązywania ustawy z 2016 roku jest doprowadzenie do sytuacji, w której to umowa dzierżawy stała się podstawową formą gospodarowania nieruchomościami rolnymi Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa. To z kolei nie pozostaje bez wpływu na rolników, bowiem w porównaniu do kosztów nabycia nieruchomości, dzierżawa jest tańsza. Zastąpienie zakupu nieruchomości formą dzierżawy umożliwia uniknięcia kumulacji tak potrzebnego kapitału na zakup. Warto zauważyć także wielkość zasobu gruntów wynoszącą w kraju 1 362 472 ha, z czego aż 1 067 214 oddane było w dzierżawę. Z chwilą wejścia ustawy w życie, wspomniane wstrzymanie sprzedaży nieruchomości przedłużone zostanie aż do dnia 30 kwietnia 2026 r.
