Wraz z początkiem grudnia do Sejmu skierowano, przygotowany przez Radę Ministrów, projekt Ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach wspierających realizację programów operacyjnych w związku z wystąpieniem COVID-19 w 2020 r. oraz niektórych innych ustaw.
3 grudnia projekt ustawy zmieniającej został skierowany przez Marszałka Sejmu do sejmowej Komisji Finansów Publicznych celem podjęcia dalszych prac, które umożliwić mają przedłużenie aż do końca 2023 r. obowiązywania przepisów tzw. specustawy funduszowej, gwarantującej funkcjonowanie nadzwyczajnych rozwiązań, mających minimalizować negatywne oddziaływanie pandemii koronawirusa COVID-19 na realizację unijnych programów operacyjnych.
Ustawodawca wspomnianą Ustawą z dnia 3 kwietnia 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach wspierających realizację programów operacyjnych w związku z wystąpieniem COVID-19 w 2020 r. (Dz. U. 2020 poz. 694) ustanowiła regulacje, których zadaniem było zapewnienie sprawnej realizacji i rozliczenia projektów dofinansowanych ze środków pochodzących z realizacji programów operacyjnych. Przyjęcie wspomnianego aktu prawnego było niezbędne ze względu na spodziewane następstwa ekonomiczne wywołane pandemią koronawirusa. Zdaniem organu odpowiedzialnego za projekt – tj. Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej: ,,Dała ona podstawę prawną instytucjom uczestniczącym w systemie wdrażania środków europejskich do elastycznego podejścia we wdrażaniu i realizacji projektów objętych dofinansowaniem w ramach programów operacyjnych w związku z wystąpieniem COVID-19. Uwzględniała szczególne okoliczności, w jakich znaleźli się wnioskodawcy programów operacyjnych i beneficjenci realizujący projekty, na sytuację których wystąpienie COVID-19 miało negatywny wpływ”. Nie ulega wątpliwości, że w obliczu niespotykanej dotychczas skali wyzwań generowanych przez stan pandemii, konieczne było uwzględnienie odstępstw od dotychczas obowiązujących zasad wprowadzania, realizacji i rozliczania projektów w ramach programów operacyjnych. Przepisy ustawy z dnia 3 kwietnia 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach wspierających realizację programów operacyjnych w związku z wystąpieniem COVID-19 w 2020 w obecnym stanie prawnym obowiązują do dnia 31 grudnia 2020 r.
Zdaniem wnioskodawcy przedłużająca się sytuacja pandemiczna generuje konieczność zapewnienia możliwości stosowania zasad określonych w ustawie zarówno przez instytucje zaangażowane we wdrażanie środków europejskich oraz podmioty odpowiedzialne za prowadzenie projektów finansowych ze wspomnianych środków do końca 2023 roku.
Do dotychczas obowiązujących rozwiązań prawnych, wprowadzonych mocą ustawy z 3 kwietnia 2020 roku, wnioskodawca planuje dodać przepisy, których zadaniem ma być usprawnienie realizowanych działań. W projekcie przewiduje się między innymi rozszerzenie zakresu przedmiotowego ustawy w zakresie realizacji programów finansowych z Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa. Planuje się również znieść dotychczasowy art. 13 Ustawy z dnia 3 kwietnia 2020 r. regulujący terminy składania wniosków o płatność jak i zakończenia realizacji projektów. Beneficjenci w dalszym ciągu dysponować będą możliwością wydłużania terminów składaniawniosków o płatność czy zakończenie realizacji prowadzonych projektów. Będzie to możliwe w drodze zmiany umowy o dofinansowanie albo decyzji o dofinansowaniu.
Projekt ustawy procedowany obecnie w Sejmie w swej treści przewiduje również wprowadzenie zmian do Ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz. U. z 2019 r. poz. 1295, z późn. zm.). Wynika to z konieczności odniesienia się w ustawie do realizacji polityki Unii Europejskiej związanej z łagodzeniem społecznych i gospodarczych skutków kryzysu wywołanego przez COVID-19.
W związku z powyższym, wnioskodawca projektuje wzmocnienie kompetencji Ministra właściwego do spraw rozwoju regionalnego jako organu administracji odpowiedzialnego za przygotowanie planu rozwojowego, stanowiącego podstawę do ubiegania się o środki Unii Europejskiej, które będą uruchamiane w celu łagodzenia skutków kryzysu. Zgodnie z projektem, Minister właściwy do spraw rozwoju regionalnego będzie odpowiadał za: ,,podejmowanie inicjatyw, opracowywanie lub koordynowanie opracowywania i negocjowanie, o ile ustawa nie stanowi inaczej, planów rozwojowych”.
Projektowana zmiana, tj. dodanie do działu ,,Rozwój regionalny” zadań dotyczących opracowywania planów rozwojowych, generuje równoczesną potrzebę wprowadzenia zmian do treści art. 23a pkt 3 Ustawy z dnia 4 września 1997 r. o działach administracji rządowej (Dz. U. z 2020 r. poz. 1220).
Zamiarem projektodawcy jest nowelizacja obecnie obowiązującej ustawy, tak aby przepisy bezpośrednio regulujące wdrażanie programów operacyjnych i projektów w dobie kryzysu wywołanego COVID-19 mogły być stosowane aż do 31 grudnia 2023 roku, stąd też ustawa ma wejść w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia. Biorąc pod uwagę kwestię terminów zawartych w dotychczas obowiązującej ustawie z 3 kwietnia 2020 roku, wejście w życie nowej ustawy nie może odbyć się później niż przed końcem grudnia 2020 roku.
