Obecnie obowiązująca Ustawa z dnia 15 września 2000 r. o grupach producentów rolnych i ich związkach oraz o zmianie innych ustaw (Dz. U. 2000 nr 88 poz. 983 z późn. zm.), stanowiąca podstawę funkcjonowania i organizowania się producentów rolnych w grupy producentów rolnych i ich związki, była w 2015 roku częściowo zmieniona Ustawą z dnia 11 września 2015 r. o zmianie ustawy o grupach producentów rolnych i ich związkach oraz o zmianie innych ustaw oraz ustawy o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 (Dz. U. 2015 poz. 1888). Wspomniana nowelizacja z 2015 roku, mająca usprawnić zakładanie i organizację grup producentów rolnych, w części zawierała przepisy niespójne i mogące powodować wątpliwości przy jej stosowaniu. Stąd też do 23 października trwa proces konsultacji publicznych i uzgodnień międzyresortowych związanych projektem Ustawy o zmianie ustawy o grupach producentów rolnych i ich związkach oraz o zmianie innych ustaw oraz niektórych innych ustaw.
Wydanie wspomnianej, kolejnej już istotnej nowelizacji Ustawy z dnia 15 września 2000 r. o grupach producentów rolnych i ich związkach oraz o zmianie innych ustaw ma na celu dostosowanie aktualnych przepisów w zakresie uznawania i wykonywana nadzoru nad grupami producentów rolnych oraz regulacji wynikających z treści Kodeksu Postępowania Administracyjnego w sferze postępowania nieważnościowego. Projektowana ustawa nowelizująca w swej treści ma dokonać również zmian w treści takich ustaw jak m.in:
- Ustawie z dnia 11 marca 2004 r. o organizacji niektórych rynków rolnych (Dz.U. 2004 nr 42 poz. 386);
- Ustawie z dnia 20 kwietnia 2004 r. o organizacji rynku mleka i przetworów mlecznych (Dz.U. 2004 nr 93 poz. 897);
- Ustawie z dnia 20 lutego 2015 r. o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020 (Dz.U. 2015 poz. 349).
Do najważniejszych rekomendowanych rozwiązań związanych w szczególności z grupami producentów rolnych zaliczyć należy w szczególności:
- ustanowieniu dziewięćdziesięciodniowego terminu na wydanie przez dyrektora oddziału regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa decyzji o uznaniu grupy oraz zatwierdzeniu planu biznesowego i dokonania wpisu grupy do rejestru grup. W tym okresie Agencja dokonuje kontroli spełnienia wymogów kwalifikowalności i zatwierdza plan biznesowy;
- zmniejszeniu ma ulec obowiązkowy poziom wielkości ,,wyprodukowanych przez członka grupy producentów rolnych produktów lub grupy produktów, ze względu na które grupa została utworzona, jaka musi zostać sprzedana do grupy, z co najmniej 80% do co najmniej 60% przy jednoczesnym objęciu tym obowiązkiem co najmniej 90% producentów zrzeszonych w grupie (zamiast 100% które obowiązują obecnie). Aktualnie obowiązujący wymóg sprzedaży do grupy 80% produkcji stwarza pewne trudności w jego stosowaniu w szczególności przez członków grup producentów zbóż, prowadzących gospodarstwa o profilu produkcji roślinno-zwierzęcym (w związku z przeznaczaniem części produkcji np. na paszę dla posiadanych zwierząt) lub też przeznaczających część swojej produkcji jako materiał siewny, a obecny, dopuszczalny poziom produkcji jaki może zostać wykorzystany przez członka grupy w dowolny sposób (20%) jest niewystarczający, aby zaspokoić potrzeby żywieniowe zwierząt lub dokonać zasiewów”;
- ustanowiony zostanie obowiązek przedkładania elektronicznej wersji planu biznesowego w wersji edytowalnej przy składaniu wniosku o uznanie grupy producentów rolnych;
- projektuje się ustanowienie wymogu o zakazie jednoczesnej przynależności członka grupy producentów rolnych do organizacji producentów utworzonej w oparciu o przepisy ustawy z dnia 11 marca 2004 r. i uznanej ze względu na ten sam co ta grupa producentów rolnych produkt lub grupę produktów;
- związki grup producentów rolnych zostaną zwolnione z konieczności przedkładania Prezesowi ARiMR rocznego sprawozdania finansowego;
- wydłużeniu ulec ma termin na złożenie przez grupę producentów rolnych wniosku o zatwierdzenie zmian w planie biznesowym w terminie nie późniejszym niż 30 dni przed zakończeniem danego roku działalności grupy;
- dyrektorzy oddziałów regionalnych ARiMR zyskać mają kompetencję do wzywania grupy producentów rolnych do usunięcia stwierdzonych naruszeń w określonym terminie, w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości w zakresie spełniania przez grupę producentów rolnych kryteriów uznania.
Z kolei w kontekście Ustawy z dnia 11 września 2015 r. o zmianie ustawy o grupach producentów rolnych i ich związkach oraz o zmianie innych ustaw oraz ustawy o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014 – 2020, planuje się wyposażenie prezesa ARiMR w uprawnienie do stwierdzania nieważności decyzji w sprawie stwierdzenia spełniania przez grupę producentów rolnych warunków określonych w art. 3 albo art. 3a ustawy z dnia 15 września 2000 r. , tj.: w przypadku niespełnienia wymogów formalnych związanych z zasadami organizowania i działania grup producentów. W związku z powyższym prezes Agencji ma stać się organem pierwszej instancji w postępowaniu nieważnościowym, zaś w postępowaniu odwoławczym organem właściwym ma zostać Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
Przypomnieć należy, że według danych wnioskodawcy projektu, grup producenckich w Polsce jest blisko 800 podmiotów, co wydaje się być stosunkowo niewielką liczbą, biorąc pod uwagę, że osób fizycznych, ułomnych osób prawnych oraz osób prawnych prowadzących gospodarstwo rolne w Polsce jest około 1.5 mln. Wydaje się, że dalsza optymalizacja prawnych uwarunkowań funkcjonowania grup producentów rolnych przynieść może wzrost liczby grup.
