W ostatni piątek, tj. 19 czerwca Marszałek Sejmu skierowała do Sejmowej Komisji Finansów Publicznych rządowy projekt Ustawy o wsparciu dla rynku ubezpieczeń należności handlowych w związku z przeciwdziałaniem skutkom gospodarczym COVID-19. Jak wskazano w treści art. 1 ust. 1 projektu określa on zasady i warunki przejmowania przez Skarb Państwa od zakładów ubezpieczeń ryzyka z tytułu umów ubezpieczenia należności handlowych, w zakresie należności handlowych powstałych w okresie od dnia 1 kwietnia 2020 r. do dnia 31 grudnia 2020 r., zwanych dalej „należnościami handlowymi”, w celu przeciwdziałania skutkom gospodarczym COVID-19. Zgodnie z projektem (art. 1 ust. 2) do należności handlowe względem których stosowane ma być przejęcie ryzyka zaliczyć można należności:
- stanowiące kwoty pieniężne należne przedsiębiorcy z tytułu transakcji handlowej od kontrahenta mającego siedzibę lub miejsce sprawowania zarządu w kraju o ryzyku tymczasowo niezbywalnym, o którym mowa w załączniku do komunikatu Komisji Europejskiej do państw członkowskich w sprawie zastosowania art. 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej do krótkoterminowego ubezpieczenia kredytów eksportowych;
- potwierdzone dokumentem księgowym wystawionym zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa lub prawomocnym wyrokiem sądu;
- o terminie płatności poniżej 2 lat.
Jak wskazał odpowiedzialny za projekt Minister Rozwoju, w związku z trwającą pandemią wirusa COVID-19, należy liczyć się z wystąpieniem sytuacji, w której zakłady ubezpieczeń oferujące ubezpieczenia należności albo znacznie obniżą limity lub całkowicie zlikwidują ekspozycję w odniesieniu do wybranych branż, kontrahentów lub rynków. W dokumencie Ocena Skutków Regulacji wskazano, że: ,,Taki scenariusz będzie zdecydowanie negatywny dla polskiej gospodarki, ponieważ polscy przedsiębiorcy będą mieli ograniczony dostęp do zabezpieczenia swoich transakcji, w wyniku czego obniżeniu mogą ulec obroty handlowe oraz potrzebna będzie dodatkowa płynność w sytuacji ograniczenia możliwości sprzedaży w kredycie kupieckim”. Jak wiadomo, ubezpieczenie kredytu kupieckiego umożliwia ochronę wierzytelności powstałych w okresie obowiązywania ubezpieczenia. Cechą charakterystyczną tego procesu jest ustalanie przez zakład ubezpieczeń limitów kredytowych na należności dla poszczególnych kontrahentów.
Wspomniane ubezpieczenia należności handlowych są ściśle związane z wysokością przyznanego limitu kredytowego na należności. Wysokość limitu, jego ograniczenie lub też brak oddziałuje wprost zarówno na ocenę zdolności kredytowej danego przedsiębiorstwa jak i służyć może wzrostowi płynności finansowej firm.
Według danych podawanych przez Ministra Rozwoju: wartość ubezpieczonych w 2019 r. transakcji handlowych w kredycie kupieckim realizowane przez przedsiębiorców mających siedzibę w Polsce szacowana jest na ponad 534 mld zł (sic!) (wartość obrotu realizowanego zarówno z przedsiębiorcami krajowymi, jak i zagranicznymi). Według wnioskodawcy, jest wysoce prawdopodobnym, że zakłady ubezpieczeń w obawie przed wzrostem niewypłacalności firm, ograniczać będą wysokość przyznawanych limitów kredytowych.
Stąd też celem projektu jest zagwarantowanie utrzymania przez zakłady ubezpieczeń wysokości limitów ubezpieczeń należności. Rozwiązaniem prawnym mającym to umożliwić jest możliwość zreasekurowania części ryzyka ponoszonego dotychczas przez zakład ubezpieczeń na Skarb Państwa w zamian za przekazanie części składki ubezpieczeniowej płaconej przez przedsiębiorców. Możliwość takiego działania dotyczyć ma zakładów ubezpieczeń uprawnionych do ,,prowadzenia działalności ubezpieczeniowej w ramach grupy 14 Działu II”, o której mowa w załączniku do Ustawy z dnia 11 września 2015 r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (Dz.U. 2015 poz. 1844). Przypomnieć warto, że załącznik do Ustawy z dnia 11 września 2015r. dotyczy podziału ryzyka według działów, grup i rodzajów ubezpieczeń. Grupa 14 działu II odnosi się do ubezpieczenia kredytu, w tym:
1)ogólnej niewypłacalności;
2)kredytu eksportowego, spłaty rat, kredytu hipotecznego, kredytu rolniczego.
Planuje się, że ustawa o wsparciu dla rynku ubezpieczeń należności handlowych w związku z przeciwdziałaniem skutkom gospodarczym COVID-19 wejdzie w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia.
