17 kwietnia tego roku, w Dzienniku Ustaw (poz. 695) opublikowana została Ustawa z dnia 16 kwietnia 2020 r. o szczególnych instrumentach wsparcia, w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-21. Wspomniana ustawa, podpisana dzień wcześniej przez Prezydenta RP, wpisuje się w cały zespół aktów normatywnych, zarówno rangi ustawowej jak i podstawowej, którego celem jest przeciwdziałanie negatywnym skutkom oddziaływania wirusa na polską gospodarkę. Zespół ten nosi nazwę Tarcza Antykryzysowa, zaś omawiana tu ustawa stanowi jeden z jej najistotniejszych elementów, zwłaszcza w sferze oddziaływania o charakterze społeczno-gospodarczym. Podkreślić należy kompleksowość tego uregulowania. Ustawa o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-21 nowelizuje swoją treścią aż sześćdziesiąt jeden ustaw (!).
W dokumencie Ocena Skutków Regulacji wskazano, że jednym z głównych celów przyjęcia nowej ustawy jest konieczność zapewnienia jak najszybszej pomocy finansowej dla przedsiębiorców. Zaznaczono jednocześnie, że trudno w chwili obecnej jest zidentyfikować wszystkie zagrożenia dla polskich przedsiębiorców związane z pandemią wirusa. Podkreślono, że w obliczu poważnego zagrożenia postawione zostały zarówno przedsiębiorstwa z sektora małych i średnich przedsiębiorstw, jak i kontrapunktycznie – duże. Według wnioskodawcy, tj. Prezesa Rady Ministrów, priorytetem stało się utrzymanie ciągłości biznesowej/produkcyjnej i krótkoterminowej płynności finansowej umożliwiającej wypłaty wynagrodzeń pracowniczych. Kluczowym stało się zapewnienie właściwego wsparcia finansowego, tj. udostępnienie przedsiębiorcom instrumentów finansowych umożliwiających przetrwanie okresu ograniczenia prowadzenia działalności, celem utrzymania płynności finansowej oraz uniknięcia konieczności ogłoszenia upadłości. Państwo udzielać będzie pomocy dla przedsiębiorców, za pośrednictwem Agencji Rozwoju Przemysłu S.A., ponieważ jest to podmiot wyspecjalizowany w restrukturyzacji oraz udzielaniu wsparcia przedsiębiorcom.
Wskazane, w tytule ustawy, wsparcie zdefiniowane zostało już w art. 3 ustawy i należy przez to rozumieć wszelkie formy oferowania przedsiębiorcom na warunkach rynkowych instrumentów finansowego wsparcia zwrotnego udzielanego przez Instytucję na rzecz przedsiębiorców, w tym w szczególności pożyczki, gwarancje, poręczenia oraz inne instrumenty, których przedmiotem jest finansowanie działalności gospodarczej, z wyłączeniem instrumentów zastrzeżonych dla podmiotów wykonujących działalność bankową oraz ubezpieczeniową.
Zgodnie z art. 4 ustawy, wsparcie, którego udzielane jest przez Agencję Rozwoju Przemysłu ma na celu przeciwdziałanie skutkom gospodarczym COVID-19 poprzez zapewnienie beneficjentowi płynności finansowej przez okres trwania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii oraz przez okres 12 miesięcy następujący po odwołaniu tego stanu, do czasu ustania negatywnych skutków ekonomicznych dla przedsiębiorców.
W zakresie pomocy dla przedsiębiorców podkreślić należy zwłaszcza umożliwienie przedsiębiorcom, którzy znaleźli się w trudnej sytuacji finansowej, ubieganie się o przyznanie różnych form wsparcia finansowego, które udzielane jest przez Agencję Rozwoju Przemysłu S.A. Wśród form pomocy wyróżnić należy udzielanie pożyczek płynnościowych umożliwiających wsparcie bieżącego funkcjonowania przedsiębiorcy z 15 miesięczną karencją w spłacie.
Przewidziano również rozszerzenie kręgu przedsiębiorców uprawnionych do skorzystania z trzy miesięcznego zwolnienia ze składek na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Solidarnościowy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych lub Fundusz Emerytur Pomostowych, o grupę płatników zgłaszających do ubezpieczenia maksymalnie do czterdziestu dziewięciu osób, wszakże z zastrzeżeniem że ,,płatnicy zatrudniający od 10 do 49 osób podlegających ubezpieczeniom społecznym zostaliby zwolnieni z opłacania składek w wysokości 50% łącznej kwoty nieopłaconych należności z tytułu składek wykazanych w deklaracji rozliczeniowej złożonej za dany miesiąc”.
Do kolejnych form pomocy dla przedsiębiorców zaliczyć należy rozbudowę kręgu mikroprzedsiębiorców uprawnionych do skorzystania z pożyczki, o mikroprzedsiębiorców, którzy nie zatrudniają pracowników, poprzez ,,rezygnację z warunku utrzymania przez mikroprzedsiębiorcę stanu zatrudnienia w stosunku do stanu zatrudnienia na dzień 29 lutego 2020 r”. Ponadto dla przedsiębiorców i osób wykonujących umowy cywilnoprawne, ustanowiono możliwość ponownego przyznania tzw. świadczenia postojowego, wszakże nie więcej niż trzykrotnie. Wprowadzono ulgi w spłacie pożyczek z programu pożyczkowego „Pierwszy biznes-wsparcie w starcie” prowadzonym przez Bank Gospodarstwa Krajowego.
Pomoc dla rolników oraz przedsiębiorców sektora rolno-spożywczego realizowana ma być m.in. poprzez ustanowienie zasiłku w wysokości 50% minimalnego wynagrodzenia za pracę dla rolników i ich domowników, których spotkała konieczność poddania się obowiązkowej kwarantannie, nadzorowi epidemiologicznemu lub hospitalizacji w związku z wirusem. Dla przedsiębiorców działających w sektorze rolno-spożywczym, umożliwiono realizację określonych czynności z zakresu prawa pracy, pozwalających zachować ciągłość działania na kolejnych etapach produkcji i dystrybucji. Wnioskodawcy lub beneficjenci w Programie Rozwoju Obszarów Wiejskich 2014-2020 mogą realizować konieczne procedury bez konieczności osobistego stawiennictwa w podmiotach wdrażających.
O szczególnym znaczeniu wspomnianej ustawy świadczą dane liczbowe. Według danych Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Polsce jest około 2 mln osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą i wykonujących pracę na podstawie umów cywilnoprawnych. Podobnie, według danych GUS, kształtuje się wielkość sektora małych i średnich przedsiębiorstw. W sektorze tym pracuje około 10 mln osób. Z kolei liczba gospodarstw rolnych szacowana jest na 1.43 mln.
