W związku ze zmianami w prawie Unii Europejskiej Minister Finansów podjął działania legislacyjne na rzecz implementacji w prawie polskim nowych przepisów unijnych dotyczących wymogów kapitałowych dla instytucji finansowych. Stąd też 24 kwietnia br. 8 kwietnia Minister Finansów w ramach konsultacji publicznych oraz uzgodnień międzyresortowych rozesłał do zaopiniowania projekt Ustawy o zmianie ustawy – Prawo Bankowe oraz niektórych innych ustaw.
Na wstępie przypomnieć należy, że w prawie unijnym weszły w życie dwa istotne akty prawne, stanowiące kluczowe elementy swoistego pakietu legislacyjnego, którego celem jest wprowadzenie zmian regulacyjnych w zakresie usług finansowych. Mowa tu o Dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/878 z dnia 20 maja 2019 r. zmieniającej dyrektywę 2013/36/UE w odniesieniu do podmiotów zwolnionych, finansowych spółek holdingowych, finansowych spółek holdingowych o działalności mieszanej, wynagrodzeń, środków i uprawnień nadzorczych oraz środków ochrony kapitału (Dz. Urz. UE L 150 z 07.06.2019, str. 253). Ten akt prawny zwany jest najczęściej jak Dyrektywa ,,CRD V”. Ponadto, weszło w życie Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/876 z dnia 20 maja 2019 r. zmieniające rozporządzenie (UE) nr 575/2013 w odniesieniu do wskaźnika dźwigni, wskaźnika stabilnego finansowania netto, wymogów w zakresie funduszy własnych i zobowiązań kwalifikowalnych, ryzyka kredytowego kontrahenta, ryzyka rynkowego, ekspozycji wobec kontrahentów centralnych, ekspozycji wobec przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania, dużych ekspozycji, wymogów dotyczących sprawozdawczości i ujawniania informacji, a także rozporządzenie (UE) nr 648/2012 (Dz. Urz. UE L 150 z 7.06.2019, str. 1), tzw. rozporządzenie ,,CRR II”.
Rozwiązania wprowadzone przez wspomniane akty prawne wynikają z ogólnoświatowych standardów prowadzonych zarówno przez Bazylejski Komitet Nadzoru Bankowego jak i Radę Stabilności Finansowej. Istotą wspomnianych rozwiązań jest zwiększenie odporności banków. Cel ten ma zostać uzyskany poprzez objęcie banków nowymi normami regulacyjnymi i sprawozdawczymi.
Planuje się, że ustawa nowelizująca wprowadzi zmiany nie tylko do Ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe (Dz. U. z 2019 r. poz. 2357, z późn. zm.), ale również takich ustaw, jak: Ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o Banku Gospodarstwa Krajowego (Dz. U. z 2019 r. poz. 2144, z późn. zm.); Ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2020 r. po. 89, z późn. zm.); Ustawy z dnia 21 lipca 2006 r. o nadzorze nad rynkiem finansowym (Dz. U. z 2020 r. poz. 180 i 284); Ustawy z dnia 5 sierpnia 2015 r. o nadzorze makroostrożnościowym nad systemem finansowym i zarządzaniu kryzysowym w systemie finansowym (Dz. U. z 2019 r. poz. 483). Nadmienić trzeba, że Dyrektywa CRD V dotyczy zarówno banków, jak i firm inwestycyjnych, vide domy maklerskie.
Kluczowym ze wspomnianych aktów prawa unijnego jest Dyrektywa CRD V. Do najważniejszych zmian wprowadzonych przez dyrektywę z 20 maja 2019 r. zaliczyć należy konieczność przyjęcia w prawie krajowym państw członkowskich przepisów regulujących zatwierdzanie finansowych spółek holdingowych i finansowych spółek holdingowych o działalności mieszanej oraz zwolnienia małych instytucji oraz pracowników otrzymujących niskie wynagrodzenie zmienne ze stosowania polityki wynagrodzeń. Ponadto, wspomnieć należy o konieczności ustanowienia standardowej metodyki i uproszczonej standardowej metodyki oceny ryzyka stopy procentowej, poza – co podkreśla wnioskodawca - dotychczas funkcjonującym systemem zarządzania ryzykiem. Unijna dyrektywa wymaga również ustanowienia upoważnienia dla Komisji Nadzoru Finansowego do odwołania członka rady nadzorczej lub zarządu banku, finansowej spółki holdingowej i finansowej spółki holdingowej o działalności mieszanej oraz członka zarządu domu maklerskiego, w przypadku gdy dana osoba nie spełnia wymogów niezbędnych do pełnienia danej funkcji. Uelastycznieniu ulec ma bufor ryzyka systemowego.
Implementacja dyrektywy nakłada także obowiązek posiadania pośredniej unijnej jednostki dominującej w przypadku, gdy co najmniej dwie instytucje z siedzibą w Unii wchodzą w skład tej samej grupy z państwa trzeciego, a całkowita wartość aktywów w Unii grupy z państwa trzeciego wynosi co najmniej 40 mld euro. Przepisy wspomnianej dyrektywy zawierają upoważnienie dla organu nadzoru do nałożenia na podmioty nadzorowane dodatkowych obowiązków sprawozdawczych lub zwiększenia ich częstotliwości. Jak wskazano expressis verbis w uzasadnieniu do projektu ustawy, dodatkowe obowiązki będą mogły być nałożone tylko w przypadku gdy będą odpowiednie i proporcjonalne z punktu widzenia celu, w którym będą wymagane, a żądane informacje nie będą mogły być tożsame z informacjami przekazywanymi z innych tytułów. Wspomnieć należy również, o konieczności obowiązku dostarczenia przez podmiot wnioskujący o zezwolenie na założenie banku, poza dotychczas obowiązującymi obligami, również danych o podmiotach należących do tej samej grupy kapitałowej oraz o istniejących powiązaniach w ramach tej grupy. W ślad za wymogami ustanowionymi w dyrektywie, projekt Ustawy o zmianie ustawy – Prawo Bankowe oraz niektórych innych ustaw organ nadzoru będzie mógł względem banków nałożyć obowiązek utrzymywania wyższego bufora O-SII.
Wskazać należy, że procedowana nowelizacja z jednej strony ma rozbudować kompetencje kontrolne organu nadzoru (KNF) z drugiej zaś podmioty nadzorowane zostaną obciążone nowymi obowiązkami sprawozdawczymi.
Zgodnie z projektem, planuje się, że ustawa – z niewielkimi wyjątkami dotyczącymi m.in. metodyki oceny ryzyka stopy procentowej w domach maklerskich – ma wejść w życie z dniem 29 grudnia 2020 r.
