Unijne rolnictwo po 2020 r. musi w większym niż dziś stopniu uwzględniać wymogi środowiskowe.
Nowa Wspólna Polityka Rolna (WPR) na lata 2021-2027 ma zostać poważnie zreformowana. Wśród przyjętych przez KE celów nowej WPR istotnego znaczenia nabierają te dotyczące ochrony środowiska naturalnego, utrzymania bioróżnorodności czy przeciwdziałania zmianom klimatycznym. Dotąd środki w ramach polityki rolnej w wielu aspektach (także tych środowiskowych) w dużej mierze przyznawane były za samo podejmowania działań, a nie za ich skuteczność. Wkrótce ma się to zmienić, m.in., poprzez -
większy nacisk na badania i rozwój
Tym razem pozytywne zmiany środowiskowe wesprzeć ma położenie większego nacisku na innowacje oraz prace badawczo – rozwojowe, których efekty można by wdrożyć do unijnego rolnictwa. Szereg działań z tego obszaru w najbardziej innowacyjnych krajach jest już realizowana w obowiązującej WPR. W nowej wersji będą wydatnie rozbudowane i upowszechnione. Poziom wdrażania innowacji w unijnym rolnictwie jest zróżnicowany, niestety Polska należy do tych skromnych innowatorów. Upowszechnianiu innowacji mają sprzyjać Europejskie Partnerstwa Innowacyjne.
Ważnym instrumentem pozostanie także największy unijny program badawczy pod nazwą „Horyzont”, który w nowej odsłonie ma się nazywać „Horyzont Europa”. 10 mld euro w ramach tego programu posłuży wsparciu konkretnych projektów naukowych oraz wdrażaniu innowacji służących rozwojowi obszarów wiejskich, gospodarki ekologicznej, produkcji zdrowej żywności czy ogólnemu wsparciu unijnego rolnictwa.
KE liczy na to, że dzięki większemu niż dotąd wsparciu finansowemu i profesjonalnemu doradztwu rolnicy w UE mocniej przekonają się do sięgania po nowe technologie i do inwestowania w nie. Wiele z nich pozwoli im w długim okresie nie tylko zwiększyć plony czy obniżyć koszty produkcji, ale także lepiej wypełniać nowe, bardziej wyśrubowane wymogi środowiskowe. Otworzy to równocześnie drogę do dodatkowego finansowania, ponieważ w nowej WPR dopłaty bezpośrednie i ich wysokość mają zależeć nie tylko od wielkości areału, ale także od wpływu wywieranego przez gospodarstwo na środowisko czy klimat.
Konieczne jest m.in., kontynuowanie poprawy wykorzystania środków ochrony roślin i stosowania mniej szkodliwych, bardziej organicznych pestycydów czy środków biobójczych lub mniejszego stosowania/efektywniejszego wykorzystania nawozów sztucznych. Wydostawanie się takich substancji poza gospodarstwo rolne to spore zagrożenie dla środowiska naturalnego, ekosystemów czy siedlisk zwierzęcych. Wiele wskazuje na to, że nadmierne stosowanie pestycydów przyczynia się do wymierania pszczół i innych owadów zapylaczy w Europie czy innych miejscach na świecie.
Ale trzeba mieć świadomość narastania nowych, wielkich wyzwań związanych ze zmianami klimatycznymi. Zwłaszcza dotyczy to oszczędnego gospodarowania wodą.
W realizacji zakładanych celów środowiskowych sprzyjać będzie rozwój Smart farming oraz rolnictwa precyzyjnego. Jednym z elementów inteligentnego rolnictwa jest rolnictwo precyzyjne. Chodzi przede wszystkim o stosowanie różnego rodzaju czujników na maszynach rolniczych czy w budynkach gospodarczych pozwala na zbieranie danych na temat upraw, hodowli czy całego gospodarstwa poprzez wykorzystanie internetu, chmur obliczeniowych i sieci piątej generacji (5G). Rolnicy uzyskają wsparcie w podejmowaniu decyzji. Zakłada się, że rozwój rolnictwa precyzyjnego odegra istotną , pozytywną rolę w ochronie środowiska.
Dzięki szczegółowemu określeniu jakości i zasobności gleb oraz stanu upraw w każdej części pola i zestawieniu tych danych z potrzebami uprawianej rośliny, można dokładnie obliczyć i różnicować poziom oraz strukturę nawożenia w poszczególnych częściach pola. Pozwala to optymalnie nawozić pole, jak też dostosować ilość stosowanych środków ochrony roślin. Są to zarówno korzyści ekonomiczne dla gospodarki, jak też dla środowiska, które jest mniej zanieczyszczone pestycydami.
