Prezes Rady Ministrów skierował do Marszałka Sejmu pismo inicjujące podjęcie prac ustawodawczych nad projektem Ustawy o zmianie ustawy o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych oraz niektórych innych ustaw. Na etapie prac parlamentarnych, Radę Ministrów w procesie procedowania projektu reprezentować będzie Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Zasadniczym celem projektu jest poddanie nowelizacji Ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (Dz. U. z 2019 r. poz. 2178).
Już na wstępie należy zauważyć, że w obecnym stanie prawnym realizacja zadań, w sferze nadzoru nad jakością handlową artykułów rolno-spożywczych, należy zarówno do Inspekcji Jakości Handlowej Artykułów Rolno‑Spożywczych, tzw. IJHARS, jak i Inspekcji Handlowej. Przypomnieć warto, że współdzielenie sprawowania nadzoru nad jakością handlową artykułów rolno-spożywczych przez Inspekcję Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych i Inspekcję Handlową wynika zasadniczo z przepisów Ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych. Zadania związane ze sprawowaniem nadzoru realizowane są na szczeblu wojewódzkim.
Wspomniana inspekcja realizuje zadania z zakresu nadzoru w obrocie detalicznym. Stąd też, zdaniem wnioskodawcy istnieje konieczność całościowego powierzenia zadań z zakresu wykonywania nadzoru nad jakością handlową artykułów rolno‑spożywczych jednemu wyspecjalizowanemu organowi urzędowej kontroli żywności, tj. IJHARS. Jak wskazano w uzasadnieniu do projektu: ,,[…] stworzenie jednego organu urzędowej kontroli żywności odpowiedzialnego za kontrole jakości handlowej na wszystkich etapach produkcji, przetwarzania i dystrybucji żywności umożliwiłoby szybsze reagowanie na pojawiające się na rynku nieprawidłowości, a w efekcie sprawniejsze eliminowanie produktów o jakości handlowej niezgodnej z przepisami. Taka reorganizacja zapewni też pełniejsze wykorzystanie potencjału połączonych służb kontrolnych oraz zaplecza laboratoryjnego, co powinno wpłynąć na poprawę bezpieczeństwa ekonomicznego konsumentów żywności”.
Podkreślić trzeba, że już w art. 1 ust 1 projektu ustawy wskazano expressis verbis, że ,,Inspekcja jest powołana do kontroli przestrzegania przepisów o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych, w tym w zakresie ochrony interesów i praw konsumentów finalnych”. Istotną zmianą, którą wprowadzić ma Ustawa o zmianie ustawy o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych oraz niektórych innych ustaw, jest rozszerzenie katalogu zadań Inspekcji Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych. Ustawa nowelizująca przewiduje powiększenie kompetencji IJHARS w sferze nadzoru nad jakością handlową artykułów rolno-spożywczych o:
- kontrolę oznakowania wprowadzanych do obrotu produktów genetycznie zmodyfikowanych (produktów GMO) w rozumieniu art. 3 pkt 16 ustawy z dnia 22 czerwca 2001 r. o mikroorganizmach i organizmach genetycznie zmodyfikowanych (Dz. U. z 2019 r. poz. 706);
- kontrolę oznakowania genetycznie zmodyfikowanej żywności w zakresie wymagań określonych w rozporządzeniu (WE) nr 1829/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 września 2003 r. w sprawie genetycznie zmodyfikowanej żywności i paszy;
- kontrolę prawidłowości wprowadzania do obrotu i oznakowania materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością.
Wspomniany projekt wprowadzić ma również zmiany do licznych ustaw – konkretnie trzynastu, m.in.: do Ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o Inspekcji Handlowej (Dz. U. z 2019 r. poz. 1668 i 2166), Ustawy z dnia 19 grudnia 2003 r. o organizacji rynków owoców i warzyw oraz rynku chmielu (Dz. U. z 2019 r. poz. 935), Ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. o Inspekcji Weterynaryjnej (Dz. U. z 2018 r. poz. 1557) czy też Ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz. U. z 2019 r. poz. 1252).
Ustawa ma również za zadanie wzmocnić pozycję Głównego Inspektora Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych w sferze nadzoru nad wojewódzkimi inspektorami jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych. Główny Inspektor ma uzyskać kompetencję do wystąpienia do wojewody o odwołanie wojewódzkiego inspektora, w sytuacji, gdy zagrażać to będzie właściwemu wykonywaniu zadań przez Inspekcję.
Organy Inspekcji oraz jej upoważnieni pracownicy mają również uzyskać ochronę prawną przewidzianą dla funkcjonariuszy publicznych podczas realizacji zadań ustawowych, stypizowaną w art. 155 Kodeksu karnego. Również wojewódzcy inspektorzy uzyskać mają kompetencję do nakazania wycofania z obrotu z wszystkich punktów sprzedaży należących do podmiotu kontrolowanego całej partii danego artykułu rolno-spożywczego, który był zafałszowany – w sytuacji, gdy stwierdzone nieprawidłowości dotyczyły całej partii.
W projekcie proponuje się, że ustawa wejdzie w życie z dniem 1 lipca 2020 r.
