W dniu 11 grudnia br. do Marszałka Sejmu skierowany został, przez Prezesa Rady Ministrów, rządowy projekt ustawy o Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa.
Jednocześnie do reprezentowania Rady Ministrów podczas prac izby poselskiej, upoważniono Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Dnia 12 grudnia projekt został skierowany do pierwszego czytania na posiedzeniu plenarnym Sejmu, nie zaś komisji sejmowej, co świadczyć może o jego znaczeniu. Konieczność podjęcia prac nad projektem ustawy wynika z obowiązku transpozycji do polskiego porządku prawnego uregulowań zawartych zarówno w Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 2016/2031 z dnia 26 października 2016 r. w sprawie środków ochronnych przeciwko agrofagom roślin, zmieniającego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 228/2013, (UE) nr 652/2014 i (UE) nr 1143/2014 oraz uchylającego dyrektywy Rady 69/464/EWG, 74/647/EWG, 93/85/EWG, 98/57/WE, 2000/29/WE, 2006/91/WE i 2007/33/WE (Dz. Urz. UE L 317 z 23.11.2016, str. 4, z późn. zm.), jak i Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/625 z dnia 15 marca 2017 r. w sprawie kontroli urzędowych i innych czynności urzędowych przeprowadzanych w celu zapewnienia stosowania prawa żywnościowego i paszowego oraz zasad dotyczących zdrowia i dobrostanu zwierząt, zdrowia roślin i środków ochrony roślin, zmieniającego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE).
Wnioskodawca w uzasadnieniu do projektu wskazał, że Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa realizować będzie zadania związane zarówno z ochroną roślin przed agrofagami, jak i dotyczące zapobiegania zagrożeniom związanym z obrotem i stosowaniem środków ochrony roślin. Ponadto, zadania związane z nadzorem nad wytwarzaniem, oceną, obrotem i stosowaniem materiału siewnego, określone w ustawie z dnia 9 listopada 2012 r. o nasiennictwie. Zdaniem wnioskodawcy, istnieje konieczność całościowego uregulowania wspomnianej materii ustawowej w odrębnym akcie normatywnym. Ustawa o Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa ma zastąpić docelowo obowiązujące regulacje Ustawy z dnia 18 grudnia 2003 r. o ochronie roślin (Dz. U. 2004 nr 11 poz. 94 z późn. zmianami). Co ciekawe, przyjęciu omawianego projektu ustawy towarzyszyć mają prace nad równoległą ustawą, tj. Ustawą o ochronie roślin przed agrofagami.
Jak wskazano w art. 1 wspomnianego projektu, zasadniczym celem nowej ustawy jest określenie:
- zadań, organizacji i zasad funkcjonowania Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa […];
- zasad wykonywania zadań przez Inspekcję, w szczególności przeprowadzania kontroli, w tym kontroli urzędowych w rozumieniu art. 2 ust. 1 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/625 z dnia 15 marca 2017 r. w sprawie kontroli urzędowych i innych czynności urzędowych przeprowadzanych w celu zapewnienia stosowania prawa żywnościowego i paszowego oraz zasad dotyczących zdrowia i dobrostanu zwierząt, zdrowia roślin i środków ochrony roślin, zmieniającego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 999/2001, (WE) nr 396/2005, (WE) nr 1069/2009, (WE) nr 1107/2009, (UE) nr 1151/2012, (UE) nr 652/2014, (UE) 2016/429 i (UE) 2016/2031, rozporządzenia Rady (WE) nr 1/2005 i (WE) nr 1099/2009 oraz dyrektywy Rady 98/58/WE, 1999/74/WE, 2007/43/WE, 2008/119/WE i 2008/120/WE, oraz uchylającego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 854/2004 i (WE) nr 882/2004, dyrektywy Rady 89/608/EWG, 89/662/EWG, 90/425/EWG, 91/496/EWG, 96/23/WE, 96/93/WE i 97/78/WE oraz decyzję Rady 92/438/EWG (rozporządzenie w sprawie kontroli urzędowych) (Dz. Urz. UE L 95 z 07.04.2017, str. 1, z późn. zm.) […];
- organizacji i zasad funkcjonowania laboratoriów przeprowadzających badania laboratoryjne na potrzeby zadań Inspekcji.
Zaznaczyć należy, że za realizację zadań dotyczących ochrony zdrowia roślin odpowiedzialne będą, tak jak dotychczas, organy Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa. Z kolei za nadzór fitosanitarny oraz kontrolę występowania agrofagów odpowiadać będą wojewódzcy inspektorzy ochrony roślin i nasiennictwa. W ich kompetencjach, w dalszym ciągu pozostawione zostanie wydawanie decyzji administracyjnych w przypadkach stwierdzenia występowania agrofagów. Wojewódzki inspektor ochrony roślin i nazewnictwa będzie również organem odpowiedzialnym zarówno za prowadzenie urzędowego rejestru podmiotów zawodowych, jak i wydawanie świadectw fitosanitarnych eksportowych oraz świadectw fitosanitarnych reeksportowych.
Głównego Inspektora Ochrony Roślin i Nasiennictwa ustawa wyposaży w kompetencje m.in. takie, jak:
- wydawanie zgody na prowadzenie prac badawczych z wykorzystaniem agrofagów oraz roślin, produktów roślinnych lub innych przedmiotów, których wprowadzanie na obszar Rzeczypospolitej Polskiej lub stref chronionych jest zabronione;
- reprezentowanie Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa w kontaktach zewnętrznych;
- wyznaczanie miejsc służących izolacji oraz stacji kwarantanny.
Projektowany akt prawny ma za zadanie uregulować również organizację i zasady działalności laboratoriów umożliwiających realizację zadań Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa. Określone mają zostać zasady tworzenia zarówno laboratoriów urzędowych jak i krajowych laboratoriów referencyjnych, funkcjonujących w obszarze zdrowia roślin oraz środków ochrony roślin. Projektuje się również zmianę przepisy regulujących powoływanie i odwoływanie wojewódzkiego inspektora ochrony roślin i nasiennictwa.
W projekcie proponuje się, aby wojewódzki inspektor ochrony roślin i nasiennictwa i jego zastępca byli powoływani przez wojewodę w uzgodnieniu z Głównym Inspektorem Ochrony Roślin i Nasiennictwa.
Zgodnie z projektem omawiania ustawa ma wejść w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia, za wyjątkiem przepisów regulujących tworzenie laboratoriów Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa.
