We wrześniu Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej podpisał Ustawę z dnia 30 sierpnia 2019 r. o zmianie ustawy – Prawo upadłościowe oraz niektórych innych ustaw.
Podpisanie przez Prezydenta ustawy w dniu 6 września br. zakończyło proces legislacyjny, dotyczący zasadniczo nowelizacji ustawy Prawo upadłościowe, podjęty z inicjatywy Ministra Sprawiedliwości. Przypomnieć należy, że prace w ramach planowanej nowelizacji, konkretnie zaś rozpoczęcie uzgodnień międzyresortowych, podjęto w maju 2018 r. Zauważyć trzeba, że nowy akt prawny wprowadza nie tylko zmiany do obecnie obowiązującej Ustawy Prawo Upadłościowe (Dz. U. 2003 Nr 60 poz. 535), ale również w takich aktach prawnych, jak: ustawa z dnia 6 grudnia 2018 r. o Krajowym Rejestrze Zadłużonych (Dz. U. z 2019 r. poz. 55, 912 i 1214), ustawa z dnia 15 maja 2015 r. – Prawo restrukturyzacyjne (Dz. U. z 2019 r. poz. 243, 326 i 912), ustawa z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (Dz. U. z 2019 r. poz. 670 i 730) ustawa z dnia 15 czerwca 2007 r. o licencji doradcy restrukturyzacyjnego (Dz. U. z 2016 r. poz. 883 oraz z 2019 r. poz. 55, 730, 912 i 1495) ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2019 r. poz. 785, 1043, 1469 i 1553), ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2019 r. poz. 1460, 1469 i 1495).
Zasadniczym celem podpisanej ustawy jest wprowadzenie zmian w obowiązujących regulacjach dotyczących upadłości konsumenckiej. Zwrócić należy uwagę, że w art. 1 ustawy Prawo upadłościowe zawarto, że celem wydania tego aktu prawnego jest regulacja:
- zasady wspólnego dochodzenia roszczeń wierzycieli od niewypłacalnych dłużników będących przedsiębiorcami;
- zasady dochodzenia roszczeń od niewypłacalnych dłużników będących osobami fizycznymi nieprowadzącymi działalności gospodarczej;
- skutki ogłoszenia upadłości;
- zasady umarzania zobowiązań upadłego będącego osobą fizyczną.
Zgodnie z uzasadnieniem do projektu ustawy autorstwa wnioskodawcy, zaznaczono, że do najważniejszych powodów konieczności poddania nowelizacji ustawy Prawo upadłościowe według badań prowadzonych przez Instytut Wymiaru Sprawiedliwości była: ,,[…] duża liczbę spraw upadłościowych byłych przedsiębiorców, korzystających z postępowania przewidzianego dla konsumentów, dodatkowe obciążenie sądów zajmujących się formalnie upadłością konsumencką, konieczność badania wykonania przez byłych przedsiębiorców obowiązków wynikających z prawa upadłościowego (por. art. 4914ust. 2 pkt 3 p.u.), częste przypadki długiego trwania postępowania po ogłoszeniu upadłości związanem.in. z trudnościami z ustalaniem listy wierzytelności, problemami z likwidacją masy upadłości, przypadkami niewystarczającej współpracy innych podmiotów z organami postępowania upadłościowego, trudności ze stosowaniem przepisów dotyczących zaliczkowego ponoszenia kosztów postępowania przez Skarb Państwa, przypadki ponoszenia kosztów postępowania przez syndyków, problemy organizacyjne sądów związane ze znacznym wzrostem liczby obsługiwanych spraw przez sądy upadłościowe”.
Celem przyjęcia przepisów nowelizujących ustawę z 2003 roku, jest wprowadzenie m.in. precyzyjnych uregulowań odnośnie postępowania o zawarcie układu na zgromadzeniu wierzycieli przez osobę fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej. Nowy akt prawny ustanawia również rezygnację z konieczności badania przez właściwy sąd, na etapie ogłaszania upadłości, kwestii zawinienia dłużnika w doprowadzeniu lub pogłębieniu stanu niewypłacalności. Zgodnie z nowelizacją, o ogłoszeniu upadłości winien decydować przede wszystkim stan niewypłacalności. Okoliczności związane z zawinieniem przez dłużnika stanu doprowadzenia do jego niewypłacalności, będą brane pod uwagę przy ustalaniu planu spłaty na wniosek upadłego. Nowelizacja ustanawia możliwość złożenia przez upadłego, będącego osobą fizyczną, wniosku do właściwego sądu o umorzenie zobowiązań bez ustalania planu spłaty wierzycieli, ale wówczas, gdy sytuacja osobista upadłego w sposób oczywisty wskazuje, że jest on trwale niezdolny do jakichkolwiek spłat w ramach planu spłaty jego wierzycieli. Swoiste novum stanowi rozwiązanie, w myśl którego umorzenie zobowiązań bez planu spłat będzie miało charakter warunkowy we wszystkich sytuacjach, gdy niezdolność do dokonywania jakichkolwiek spłat w ramach spłaty wierzycieli będzie wynikała z osobistej sytuacji upadłego, która nie ma charakteru trwałego. Dłużnik niebędący przedsiębiorcą uzyska możliwość zaproponowania szybkiej sprzedaży całego podlegającego egzekucji majątku w trybie przygotowanej licytacji. Przewidziano również możliwość ogłoszenie upadłości osoby nieprowadzącej działalności gospodarczej w procedurze uproszczonej, bez wyznaczania sędziego-komisarza. Zgłoszenie wierzytelności będzie składane bezpośrednio do syndyka. Z treści ustawy wynika, że zgłoszenie wierzytelności przerywać będzie bieg przedawnienia.
Istotnym jest, że nowa ustawa zapewni lepszą ochronę byłych małżonków przed skutkami upadłości konsumenckiej.
Dłużnicy uzyskają możliwość zawierania układów z wierzycielami przy ograniczonym do minimum udziale właściwego sądu. Układy mają być zawierane pod kierunkiem licencjonowanego doradcy restrukturyzacyjnego, który ma przy tym czuwać nad wykonaniem takiego układu.
W myśl nowych przepisów, referendarze sądowi uzyskają możliwość pełnienia funkcji sędziów – komisarzy.
Zgodnie z ustawą, ma ona wejść w życie po upływie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia, z wyjątkiem zmian, które wejdą w życie: po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, z dniem 1 stycznia 2020 r. lub z dniem 1 grudnia 2020 r.
