14 sierpnia 2019 r. Prezydent podpisał ustawę o przeciwdziałaniu marnowaniu żywności.
Ustawa określa zasady postępowania z żywnością oraz obowiązki sprzedawców żywności w celu przeciwdziałania marnowaniu żywności. Głównym celem zmian jest włączenie dystrybutorów żywności do funkcjonujących i wprowadzanych mechanizmów w zakresie przeciwdziałania marnowaniu żywności.
Ustawa przewiduje przekazywanie żywności organizacjom pozarządowym oraz innym (przewidzianym ustawą) osobom prawnym lub jednostkom organizacyjnym i przeznaczenie jej na cele charytatywne.
Zgodnie z ustawą sklepy o powierzchni sprzedaży powyżej 250 m2, których połowa przychodów pochodzi ze sprzedaży żywności będą musiały zawierać umowy w formie pisemnej lub elektronicznej pod rygorem nieważności z organizacją pozarządową dotyczącej nieodpłatnego przekazywania żywności spełniającej wymogi prawa żywnościowego, a nieprzeznaczonej do sprzedaży, w szczególności ze względu na wady wyglądu tej żywności albo jej opakowań albo ze względu na zbliżający się upływ terminu przydatności do spożycia lub daty minimalnej trwałości.
Żywność będzie mogła być przekazana jedynie do organizacji, których celem statutowym jest wykonywanie zadań w sferze zadań publicznych w zakresie:
- pomocy społecznej, w tym pomocy rodzinom i osobom w trudnej sytuacji życiowej oraz wyrównywania szans tych rodzin i osób;
- wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej;
- działalności charytatywnej, polegającej m.in. na przekazywaniu żywności osobom potrzebującym lub prowadzeniu zakładów żywienia zbiorowego dla osób potrzebujących.
Ustawa nakłada na srzedawców żywności obowiązek przeprowadzenia w jednostkach handlowych kampanii edukacyjno-informacyjnych w zakresie racjonalnego gospodarowania żywnością oraz przeciwdziałania marnowaniu żywności. Na kampanie można przeznaczyć nie więcej niż 20% środków pochodzących z opłaty za marnowanie żywności. Sprzedawca żywności jest zobowiązany do ponoszenia opłaty za marnowanie żywności. Stawka opłaty wynosi 0,1 zł za 1 kilogram marnowanej żywności. Opłata jest obliczana na koniec roku kalendarzowego.
W przepisach art. 9–12 ustawy uregulowano zasady nakładania kar pieniężnych za niewykonanie obowiązków wynikających z ustawy.
W okresie 2 lat od dnia wejścia ustawy w życie wprowadzone obowiązki dotyczyć będą jedynie sprzedawców żywności prowadzących sklepy, hurtownie o powierzchni sprzedaży przewyższającej 400 m2.
Ustawa przewiduje, że sprzedawca żywności będzie obowiązany do zawarcia pierwszej umowy dotyczącej nieodpłatnego przekazywania żywności na cele społeczne w terminie 5 miesięcy od dnia jej wejścia w życie.
Art. 19 wprowadza okres przejściowy w zakresie obliczania opłaty za marnowanie żywności.
Ustawa wejdzie w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, z wyjątkiem przepisów odnoszących się do opłaty za wytwarzanie odpadów oraz przepisów dotyczących administracyjnych kar pieniężnych, które wejdą w życie pierwszego dnia szóstego miesiąca następującego po miesiącu ogłoszenia ustawy.
Obowiązek przekazywania żywności nie dotyczy napojów alkoholowych o zawartości alkoholu powyżej 1,2% oraz napojów alkoholowych będących mieszaniną piwa i napojów bezalkoholowych, w których zawartość alkoholu przekracza 0,5%.
To ważny krok, który pozwoli przeciwdziałać marnowaniu żywności w placówkach handlowych. Problem dotyczy także produkcji, przetwórstwa, gastronomii a przede wszystkim konsumentów. Statystyki FAO (Organizacji Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa) są „zatrważające”, ponieważ globalnie marnujemy więcej jedzenia niż potrzeba do wyeliminowania głodu. Marnowanie żywności jest obecnie jednym z największych etycznych i społecznych problemów a także negatywnie wpływa na środowisko.
