Z dniem 2 lipca br. Minister Finansów skierował pod obrady Komitetu do spraw Europejskich projekt Ustawy o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu. Już na wstępie podkreślić należy, że wspomniany projekt jest procedowany w szczególnym, pilnym trybie. Wynika on z faktu zamieszczenia projektu Ustawy o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu w wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów, z czego wynika brak konieczności opracowywania założeń do projektu ustawy oraz pominięcia uzgodnień międzyresortowych oraz konsultacji publicznych.
Przyczyna tak pilnego procedowania projektu ustawy nowelizującej Ustawę z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (Dz. U. 2018 poz. 723 ) jest związana z faktem skierowania przez Komisję Europejską do Rady Ministrów pisma) zawierającego opinię, wystosowaną na podstawie art. 258 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,
a dotyczącą braku zawiadomienia o środkach transpozycji do prawa krajowego treści dyrektywy 2015/849.
Wspomniana dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/849 z dnia 20 maja 2015 r. w sprawie zapobiegania wykorzystywaniu systemu finansowego do prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu, zmieniającej rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 648/2012 i uchylającej dyrektywę Parlamentu Europejskiego
i Rady 2005/60/WE oraz dyrektywę Komisji 2006/70/WE stanowi obecnie przedmiot postępowania Komisji Europejskiej. Działania Komisji Europejskiej wynikają z poddania
w wątpliwość transpozycji do prawa polskiego pewnych przepisów wspomnianej dyrektywy nr 2015/849.
W związku z powyższym, krajowy ustawodawca wskazał jednostki redakcyjne Ustawy z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu, które w celu zapewnienia przejrzystości niezbędnej do stosowania i wdrażania prawa Unii Europejskiej we właściwy sposób powinny zostać znowelizowane. Przypomnieć trzeba, że brak transpozycji przepisów unijnej dyrektywy do polskiego systemu prawnego skutkować może nałożeniem na Polskę kar finansowych.
Omawiana ustawa ma umożliwić doprecyzowanie przepisów dotyczących wykonywania przez instytucje obowiązane niektórych obowiązków z zakresu przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu. Do najważniejszych rozwiązań obecnych w projekcie ustawy i uwypuklonych w dokumencie Ocena Skutków Regulacji zaliczyć należy zwłaszcza:
- zlikwidowanie luki, która polega na nieuwzględnieniu w Ustawie z dnia 1 marca 2018 r.
o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu organu, który będzie uprawniony do nałożenia kary administracyjnej na instytucje obowiązane na podstawie art. 130 ust. 2 pkt 1 lit. c-e oraz pkt 2 i 3 ustawy. Przypomnieć należy, że instytucjami obowiązanymi są: Krajowa Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo-Kredytowa – w odniesieniu do spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych, prezesi sądów apelacyjnych –
w odniesieniu do notariuszy, naczelnicy urzędów celno-skarbowych – w odniesieniu do instytucji obowiązanych kontrolowanych przez te organy, na zasadach określonych
w ustawie wojewodowie lub starostowie – w odniesieniu do stowarzyszeń; na zasadach określonych w ustawie ministrowie lub starostowie – w odniesieniu do fundacji.
Planuje się także rozszerzenie katalogu podmiotów na których spoczywa odpowiedzialność za wykonanie obowiązków określonych w ustawie, na które również może być nakładana kara pieniężna.
Minister Finansów projektuje ustanowienie wymogu, aby osoby fizyczne będące beneficjentami rzeczywistymi, wspólnikami, w tym akcjonariuszami instytucji obowiązanych,
o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 18 Ustawy z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu tj. zajmujących się pośrednictwem w obrocie nieruchomościami, lub prowadzące działalność dotyczącą pośrednictwa w obrocie nieruchomościami, bądź też zajmujące stanowiska kierownicze w instytucjach obowiązanych dotyczących pośrednictwa nieruchomościami – były obowiązane spełniać wymóg niekaralności za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe.
W uzasadnieniu do projektu ustawy nowelizującej podkreśla się również zwolnienie określonych podmiotów z tajemnicy dotyczącej przekazania informacji jednostce analityki finansowej lub innym właściwym organom poprzez rozszerzenie ich katalogu o podmioty prowadzące działalność w zakresie usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych.
Na beneficjentów rzeczywistych podmiotów wymienionych w art. 2 ust. 1 pkt 16 ustawy z dnia 1 marca 2018 r. oraz osoby zajmujące stanowiska kierownicze w tych podmiotach ma być nałożony obowiązek spełniania kryteriów kompetencji i reputacji, jak również wprowadzona będzie możliwość nałożenia sankcji za niedopełnienie tego obowiązku.
Projektuje się, że ustawa wejdzie w życie po upływie trzydziestu dni od dnia ogłoszenia.
