Z końcem czerwca tego roku Minister Finansów skierował do uzgodnień międzyresortowych projekt Rozporządzenia w sprawie udzielania przez Bank Gospodarstwa Krajowego pomocy publicznej w formie gwarancji spłaty kredytów w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020.
Zasadniczym celem opracowania wskazanego projektu jest możliwość udzielania wsparcia w ramach programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020. Wspomniana możliwość dotyczy działań takich jak: „Inwestycje w środki trwałe”, w poddziałaniu 4.1 „Wsparcie inwestycji w gospodarstwach rolnych” dla operacji typu „Modernizacja gospodarstw rolnych” jak również w poddziałaniu 4.2 „Wsparcie inwestycji w przetwarzanie produktów rolnych, obrót nimi lub ich rozwój” w typie operacji „Przetwórstwo i marketing produktów rolnych”, związanych z udzielaniem wsparcia w formie instrumentów finansowych (zasadniczo gwarancji spłaty kredytów).
Omawiany projekt stanowi wykonanie delegacji ustawowej, wynikającej z art. 34a ust. 4 pkt 1 Ustawy z dnia 8 maja 1997 r. o poręczeniach i gwarancjach udzielanych przez Skarb Państwa oraz niektóre osoby prawne (Dz. U. z 2018 r. poz. 1808). Wskazano tam, że minister właściwy do spraw finansów publicznych określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe warunki oraz tryb udzielania w ramach programów rządowych w formie poręczeń lub gwarancji Banku Gospodarstwa Krajowego:
1)pomocy publicznej,
2)pomocy de minimis,
3)pomocy de minimis w rolnictwie lub rybołówstwie
– uwzględniając konieczność realizacji celów określonych w programach rządowych oraz efektywnego i skutecznego wykorzystania poszczególnych rodzajów pomocy, a także zapewnienia przejrzystości udzielania tej pomocy i jej zgodności z rynkiem wewnętrznym.
W uzasadnieniu do wspomnianego projektu rozporządzenia wnioskodawca podkreślił, że: ,,Decyzja o przeznaczeniu środków PROW nie tylko na wsparcie w formie dotacji bezzwrotnej, ale także wsparcie zwrotne za pośrednictwem instrumentów finansowych, została podjęta po przeprowadzeniu analizy ex-ante. W ramach tej oceny zidentyfikowana została luka finansowa, jako efekt niedoskonałości rynku. Do najważniejszych skutków występowania zjawiska luki finansowej należy zaliczyć rezygnację z przeprowadzenia inwestycji (lub też ich powolniejsze, etapowe realizowanie), wolniejszy rozwój, problemy z płynnością. Wielkość luki finansowej w zakresie dostępu potencjalnych odbiorców instrumentów finansowych w ramach PROW (rolnicy, podmioty przetwórstwa spożywczego) do finansowania zewnętrznego oszacowana została na poziomie ok. 11 mld złotych rocznie. Rekomendowanym, w ww. ocenie, instrumentem finansowym jest instrument w formie gwarancji. W związku z wynikami tego badania podjęto decyzję o pilotażowym wdrażaniu instrumentów finansowych w PROW”.
Jak wskazano w § 1 projektu rozporządzenia Ministra Finansów, określa ono szczegółowe warunki oraz tryb udzielania pomocy publicznej w formie gwarancji spłaty kredytu udzielanej przez Bank Gospodarstwa Krajowego, w ramach rządowego programu poręczeniowo-gwarancyjnego, o którym mowa w art. 34a ust. 1 pkt 1 Ustawy z dnia 8 maja 1997 r. o poręczeniach i gwarancjach udzielanych przez Skarb Państwa oraz niektóre osoby prawne, w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020. Beneficjentami pomocy mają być mikroprzedsiębiorcy, mali i średni przedsiębiorcy, będący producentami rolnymi produktów wyszczególnionych w załączniku I do Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, przetwórcami tych produktów lub podmiotami wprowadzającymi te produkty do obrotu. Wspomniana pomoc publiczna będzie udzielana zgodnie z przepisami dwóch rozporządzeń, tj.:
- Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1303/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. ustanawiającego wspólne przepisy dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności, Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego oraz ustanawiającego przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności i Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego oraz uchylającego rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006 oraz
- Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1305/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) i uchylającym rozporządzenie Rady (WE) nr 1698/2005.
Istotnym jest, że udzielana pomoc w formie gwarancji może być łączona z pomocą w formie dotacji udzieloną temu samemu przedsiębiorcy, w odniesieniu do tego samego kosztu kwalifikowalnego. Zauważyć trzeba, że do pomocy udzielanej wymienionym wcześniej podmiotom w formie instrumentów finansowych, w tym niniejszych gwarancji, kwalifikują się inwestycje materialne i niematerialne oraz kapitał obrotowy, co wynika z art. 17 ust. 1 lit. a oraz art. 45 ust. 5 i 7 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1305/2013.
W § 5 projektu Rozporządzenia w sprawie udzielania przez Bank Gospodarstwa Krajowego pomocy publicznej w formie gwarancji spłaty kredytów w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 wskazano expressis verbis, że gwarancja banku nie może obejmować więcej niż 80% pozostającej podmiotowi do spłaty kwoty kredytu. Ustęp 2 § 5 projektu Ministra Finansów precyzuje, że gwarancja może obejmować kredyty wchodzące w skład portfela kredytów, stanowiącego zbiór pojedynczych kredytów, dla którego łączną kwotę limitu gwarancji udzielanych na określony czas określa umowa zawarta pomiędzy Bankiem Gospodarstwa Krajowego a bankiem kredytodawcą. Wspomniana umowa sprecyzuje również warunki, na jakich udzielane będą gwarancje, vide procent pokrycia ryzyka kredytowego, maksymalne kwoty gwarancji, zwolnienie z pobierania stawek prowizyjnych, tryb dochodzenia roszczeń regresowych itp. Zawarcie umowy gwarancji pomiędzy BGK a bankiem będzie następować w drodze włączenia danego kredytu do gwarantowanego portfela.
Planuje się, że rozporządzenie wejdzie w życie z dniem 31 lipca 2019 r.
